مرتضی قلی خان هدایت معروف به مرتضی قلی خان صنیع الدوله، فرزند "علی قلی خان مخبرالدوله" (از رجال دوران قاجار) و نوه "رضا قلی خان هدایت" (متخلص به لله باشی، ادیب و شاعر)، در 9 صفر 1273 ه.ق در کوی "چال میدان" تهران متولد شد. در سن هفت سالگی همراه برادرش مهدی قلی خان (مخبرالسلطنه) در جرگه غلام بچگان دستگاه سلطنتی در موکب شاه بود. او پس از گذراندن علوم مقدماتی و پس از تحصیل در دارالفنون، به آلمان رفت و در رشته معدن شناسی، از مدرسه صنعتی آلمان فارغ التحصیل شد. پس از 11 سال تحصیل در اروپا به ایران بازگشت و در سمت تحویل داری تلگراف خانه مشغول به کار شد و پس از آن به خدمت اداره معادن مامور شد. وی در سال 1300 ه.ق برای خرید کشتی از آلمان به جهت تاسیس نیروی دریایی مامور شد و در فاصله سال های 1314 ه.ق تا 1321 ه. ق مسئولیت مشاغلی چون ریاست ضرابخانه، خزانه، وزارت قورخانه، پست خانه، ریاست اداره پست و گمرک را برعهده گرفت.مرتضی قلی خان دو سال پس از ملقب شدن به "صنیع الدوله" یعنی در سال 1306 ه.ق با دختر "مظفرالدین میرزا" ازدواج کرد.صنیع الدوله پس از صدور فرمان مشروطیت به همراه چند تن دیگر به تدوین نظامنامه انتخابات مامور شد. او در انتخابات مجلس که در سال 1324 ه.ق صورت گرفت به ریاست مجلس انتخاب شد و تا سال 1325 ه.ق در همین سمت بود که توانست در آن دوران متمم قانون اساسی را به امضاء "محمد علی شاه" برساند. او همچنین در کابینه "میرزا ابوالقاسم خان ناصرالملک" و بعد از آن در کابینه "میرزا حسینقلی خان نظام السلطنه" وزیر علوم و اوقاف و فوائد عامه شد و بعد از آن وزیر امور مالیه و فوائد عامه شد. صنیع الدوله با علاقه ایی که به کارهای صنعتی داشت، کارخانه نخ ریسی و پارچه بافی و کارخانه فلز سازی را احداث کرد که در نهایت کارشکنی های رقبا و نبودن سرمایه مناسب منجر به تعطیلی آن ها شد. سرانجام در سال 1329 ه.ق به سبب غرض ورزی های درباریان و با نقشه آنان، تیری به او شلیک و کشته شد.