غلام احمد پرویز (Ghulam Ahmed Pervez) در سال 1282 ش در "بَتاله" ناحیه ای واقع در "گورداسپور" در منطقه پنجاب هندوستان متولد شد. وی قرآن و متون اصلی اسلامی را نزد پدربزرگ خود خواند و تحصیلات خود را در دبیرستان نیز به پایان رساند و در سال 1313 از دانشگاه پنجاب لیسانس گرفت.او در سال 1301 به لاهور مسافرت کرد و با "علامه محمد اقبال لاهوری" شاعر و متفکر مسلمان پاکستانی، آشنا شد و اقبال وی را به دانشمند دیگری به نام "حافظ‌اسلم جیراجپوری" معرفی کرد. این دو شخصیت تأثیر بسزایی بر پرویز داشتند. به وی برای تقدیر از زحماتش نشان طلایی نهضت پاکستان اهدا شد. او در برخی آرای تفسیری از "سرسیداحمدخان" و در نگرش به تاریخ و حدیث از "حافظ اسلم جیراجپوری" متأثر بود. غلام احمد در سال 1364 در گذشت.
- پیوستن به دیوان عالی دولت هند در سال 1306 ش - انتشار مجله "طلوع اسلام" در سال 1317 ش (مشی سیاسی و دینی این مجله نه تنها مخالفت انگلیسی ها و هندوها را برانگیخت، بلکه گروه‌هایی چون "جمعیت العلماء" و "احرار‌اسلام" هم با آن مخالفت کردند.) - مشاور "محمدعلی جناح " بنیان گذار کشور پاکستان، در سالهای 1316 و 1317 و تلاش های فراوان در نهضت استقلال پاکستان - پرویز با تأسیس پاکستان در سال 1326 ش کار خود را با سمت دبیر دوم در دیوان عالی آن کشور ادامه داد، ولی در سال 1334 ش استعفا کرد و تمام وقت خود را برای پژوهش در قرآن گذاشت. - عضویت در کمیسیون حقوقی در سال 1335 ش که آیین نامه 1956 پاکستان را تشکیل داد. - تاسیس کانون آموزش قرآن و مرکز پژوهش‌های قرآنی و تا اواخر عمر دروس هفتگی تفسیر قرآن می گفت.
پیشینه مذهبی خانواده پرویز به او کمک کرد تا با تصوف نظری و عملی از نزدیک آشنا شود. پدربزرگ او، "مولوی رحیم بخش"، روحانی و صوفی برجسته‌ای بود که به وحدت وجود اعتقاد داشت و عرفای هندو، به دلیل اشتراک در این عقیده، به خانه ایشان رفت و آمد می کردند و به گفتگو می پرداختند. پرویز از هر دو گروه، مسلمان و هندو، کرامات و امور خارق العاده مشاهده می کرد و این سؤال به طور جدی برای او پیش آمده بود که اگر ثمره توحید و شرک یکی است، پس چگونه اسلام تنها دین حقیقی خداوند است. اعتقاد در مورد کرامات پرویز در آغاز جوانی از راه تصوف اسلامی، کراماتی به دست آورد و بعداً زیر نظر غیرمسلمانان هم تمریناتی انجام داد و موفق به کسب کراماتی دیگر شد و سپس به جای این که به کثرت گرایی دینی روی آورد، معتقد شد که این کرامات ربطی به دین ندارد و تنها نتیجه یک نوع ارتکاز است. مطالعات او در روان شناسی و به ویژه در هیپنوتیسم در رسیدن به این عقیده به او کمک کرد. وی کشف و شهود و حجیت آن را هم مورد نقد قرار داد.
غلام احمد پرویز دین اسلام را یک نظام اجتماعی می دید که نیروهای فطرت را مسخر می کند و برای رشد بشر به کار می اندازد. به نظر وی، فقهای سنّتی، اسلام اصیل و بی پیرایه را تضعیف کرده و آن را در وضعیتی بی ثبات یا مخاطره آمیز قرار داده‌اند. او شکل رایج اسلام را "مذهب" می خواند و آن را تحریف دین و نتیجه یک توطئه عجمی می دانست.
به عقیده پرویز، تنها قرآن کریم پیام الهی برای هدایت بشر است که در هر زمان و مکان حکم آن نافذ است و خداوند آن را برای همیشه حفظ کرده است. جایی که قرآن به احکام کلی پرداخته و جزئیات را ذکر نمی کند از سر بی توجهی نیست، بلکه امت باید همراه با حکومت اسلامی این جزئیات را مشخص کند و مشخص کردن آن‌ها با حدیث درست نیست، زیرا احادیث پیامبر همتای قرآن نیست و حجیت فرازمانی ندارد. وی همچنین در مورد حدیث پیامبر(ص)اعتتقاد داشت: «اگر حدیث پیامبر در هر زمان مانند قرآن حجیت داشت، می بایست خداوند آن را هم حفظ می کرد و پیامبر هم مجموعه مستند آن را به امت می سپرد.»
اظهار عقاید پرویز واکنش گسترده‌ای داشت به طوری که ده‌ها کتاب بر ضد او نگاشته شد و وی را منکر حدیث خواندند و یک هزار تن از علما حکم ارتداد او را امضا کردند. از سوی دیگر عقاید غلام احمد توجه مثبت عده‌ای را هم جلب کرد. پیروان افکار او مجله "طلوع اسلام" را ماهیانه چاپ می کردند و در بیش از ده شهر پاکستان و چندین کشور خارجی هر ماه جلساتی برای بحث در آموزه‌های قرآنی وی برگزار می کردند.
پرویز بیش از چهل کتاب به اردو و انگلیسی نگاشته است. برخی از آثار وی عبارتند از: - لغات القرآن - مفهوم القرآن - انسان نی کیا سوچا (به معنای "انسان چه اندیشید؟"، درباره سیر اندیشه بشر از افلاطون تا عصر حاضر و نیاز بشر به وحی) - اسلام کیاهی (به معنای اسلام چیست؟) - نظام ربوبیّت، (در نقد نظام‌های اقتصادی شرق و غرب و ارائه نظام اقتصادی قرآن) - تصوف کی حقیقت (یا "حقیقت تصوف"، در نقد صوفی گری و حجیت کشف و شهود) - مقام حدیث، (در نفی اتهام انکار حدیث از خود و شرح موضع واقعی خویش) - من و یزدان - ابلیس و آدم - ئجوی نور - برق طور - شعله مستور - معراج انسانیت - مذاهب عالم کی آسمانی کتابین (به معنای "کتب آسمانی مذاهب عالم") - کتاب التقدیر - جهان فردا - شاهکار رسالت - قرآنی قوانین یا "قوانین قرآنی" - ختم نبوت اور تحریک احمدیت (به معنای "ختم نبوت و نهضت احمدیت") - اسباب زوال امت - جهاد - اسلامی معاشرت (یا "معاشرت اسلامی") - قضاوت های قرآنی - اسلام: تحدی به مذهب و تفسیر قرآن کریم. - مطالب الفرقان (آخرین کتابی است که پرویز در آن به تفسیر قرآن پرداخته است) - تبویب القرآن (آیات قرآن را زیر حدوداً 2400 موضوع فصل‌بندی کرده است)
معروف ترین کتاب پرویز "لغات‌القرآن" بوده که در آن ابتدا با توجه به کتاب‌های لغت، لفظ را معنی می کند، سپس نوع استفاده آن را در قرآن طبق فرض و اجتهاد خود توضیح داده است. او خود این کتاب را "دایرتالمعارف قرآن" خوانده است و معتقد بوده که قرآن را نمی توان ترجمه لفظی کرد و بر همین اساس در کتاب دیگر خود، "مفهوم‌القرآن"، ترجمه تفسیری انجام داده است.
غلام احمد پرویز
خلاصه زندگی نامه
غلام احمد پرویز، پژوهشگر، نویسنده، محقق برجسته مسلمان و مفسر نوگرای پاکستانی که از فعالان پیشرو در جنبش پاکستان بود.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع