پدر او، رنه د شاتوبریان (1718-1786)، از اعضای نیروی دریایی بود که بعدها با خرید یک کشتی به تجارت برده مشغول شد. نام قبل از ازدواج مادرش Apolline د Bedée بود. پدر شاتوبریان مردی کم حرف و وسواسی بو د و شاتوبریان جوان در فضایی غم انگیز بزرگ شد. خواهرش "لوسیل" صمیمی‌ ترین دوست فرانسوا بود، او زندگی خود را وقف مذهب و برادرش ساخته بود. مرگ مادرش ضربه بزرگی به او وارد آورد. ازدواج با یک دختر 17 ساله در سال 1792 ثروتی هنگفت برای او به ارمغان آورد. در سال 1794 برادرش به دار آویخته شده و خواهر و همسرش به زندان افتادند که خواهرش در زندان در گذشت، همه اینها به شدت موجب افسردگی خاطر فرانسوا شد. 

شاتو بریان در پاریس با بسیاری از شخصیت های روز آشنائی یافت و از همه آنان خاطراتی در کتابهایش آورده است، در سال   1791 به امریکا رفت تا در کشف نقاط شمال غربی آن سرزمین شرکت کند. وی پس از چندی به انگلستان تبعید شد و در فقر افتاد، در این هنگام بود که او یکی از بهترین آثارش را که تصویر زنده و شور انگیزی از زندگی سرخ پوستان امریکا بود خلق کرد، در آثار او دو چهره بارز به چشم می‌خورد، یکی رنه و دیگر آتالار. 

شاتوبریان در سال 1800 به پاریس بازگشت و "جلال مسیحیت" را نگاشت، این اثر یک شاهکار ارزنده هنری بوده است، پس از آن "تالیران" وزیر خارجه ناپلئون در سال 1803 او را به سمت وابسته سفارت فرانسه در رم منصوب کرد که در آنجا"مادام دوبوسون" با او بود و در همان شهر درگذشت، فرانسوا پس از مرگ این بانو از سمت خود کناره‌ گیری کرد و در سال 1807 از ناپلئون انتقاد شدیدی کرد و او را به "نرون" تشبیه کرد و در نتیجه روزنامه او توقیف شد. 

فرانسوا در سال 1814 آثار سیاسی خود را که بر ضد ناپلئون نوشته شده بود انتشار داد و از این جهت لوئی هیجدهم او را به عنوان ارزنده ‌ترین مرد سیاسی معرفی کرد و سمت وزارت کشور فرانسه را به او داد، اما پس از چندی با خاندان سلطنتی نیز در افتاد و در سپتامبر 1816 مغضوب واقع شد و ناچار شد خانه ییلاقی و کتابخانه‌اش را برای مخارج روزانه‌اش به فروش رساند. در زمان سلطنت لوئی فیلیپ، وی در عین ناامیدی می زیست و در همین دوره بود که اثر معروف "میلتون" شاعر انگلیسی را به نام "بهشت گمشده" ترجمه نمود. 

مهم ‌ترین فعالیت ادبی شاتوبریان در طول زندگی طولانی ‌اش مربوط می‌شود به ترجمه آثار بسیاری از نویسندگان آلمانی و انگلیسی و پایه گذاشتن مکتب رمانتیسم فرانسه از همین طریق و همچنین سرودن اولین شعر‌های رمانتیک زبان فرانسوی. فرانسوا با ترجمه آثار رمانتیسم آلمانی و انگلیسی به فرانسه،‌ این مکتب ادبی را در فرانسه پایه گذاشت و موجب شد شاعران و نویسندگان این فرانسوی به سرعت در این مکتب رشد کنند و تا‌جایی که رمانتیسم نه به اسم کشور‌های آلمان و ایتالیا و انگلستان، بلکه به نام فرانسه شناخته شود. در این مسیر پس از شاتوبریان، افرادی مثل "ویکتور هوگو" راه او را ادامه دادند. 

آثار فرانسوا آمیخته‌ای از سبک کلاسیک رومانتیک بوده است و در همه آنها لطافت، احساس قوی، ظرافت هنری و دل شکستگی و نومیدی به چشم می خورد، چنانکه بسیاری از جوانان قرن نوزدهم پس از خواندن آثار او خودکشی می‌کردند. 

شاتوبریان از پیشروان مکتب رومانتیسم فرانسه است که بعدها توسط ویکتور هوگو رواج پیدا کرد. او شهرت عمده اش را مدیون اشعار رمانتیک و نثر شاعرانه آثارش می باشد: آتالا رنه نبوغ مسیحیت شهدا عشق و عفت موهبت آتشین مسیح سفر‌نوشته‌ها ناظره‌های بعد‌از مرگ جلای مسیحیت ترجمه بهشت گمشده اثر میلتون مناظرات پس از مرگ 

شاتو بریان در پانزده سال آخر عمرش "خاطرات پس از مرگ" را نگاشت و به یک ناشر سپرد تا پس از مرگش انتشار دهد، اما ناشر به عهد خود وفا نکرد و آنرا در حیات خودش منتشر ساخت. او در این کتاب غرور، خودپرستی و بی صداقتی خود را به خوبی نشان می‌ دهد. 

شاتوبریان در تاریخ 4 ژوئیه 1848 در گذشت.