سید کاظم وزیری هامانه در سال 1324 در هامانۀ کذاب در 47 کیلومتری یزد در خانوادهای روستایی متولد شد. پدرش کشاورز بود و مادرش خیاطی می‌کرد تا زندگی‌شان اداره شود.
وی تا چهارم ابتدایی در کافی آباد تحصیل کرده و بعد از آن در مدرسه منطقی اردکان سال پنجم را به پایان رساند.او در پنج سالگی به مدرسه رفت؛ در آن زمان، ضابطه‌ای برای قضیه سن وجود نداشت، اما با سختگیری مدیر مدرسه، آقای هراتی که در همان روز اول او را تنبیه کرد، از مدرسه فراری شد، اما با پایان شش سالگی، راهی مدرسه شد.از هر یک از معلمانش، ازجمله مرحوم جناب‌زاده (آموزگار کلاس اول)، رفیعی (آموزگار کلاس دوم)، منصوری (آموزگار کلاس سوم) و آیت‌اللهی (آموزگار کلاس چهارم و پنجم) چیزهای زیادی یاد گرفت تا وارد دبیرستان شد.
وزیری سیکل اول دبیرستان را در مدرسه شریف اردکان و سیکل دوم را در یزد پشت سر گذاشته و پس از اخذ دیپلم، برای شرکت در کنکور تربیت معلم به تهران آمد. ده نفر میخواستند که او نفر یازدهم شد. در شرکتی ساختمانی، کار را آغاز کرد و بعد از دو سال، با شرکت در کلاسهای کنکور و تقویتی در هنر سرای عالی قبول شد.طبیعی بود که انتقال از محیط روستا به شهر، هر نوجوانی را تحت فشار می‌گذارد، اما به تأیید بهترین معلم دوران زندگی‌اش، آقای حمزه کاظمی، ضمن جبران عقب‌ماندگی اولیه، در سه ماه، بهترین شاگرد کلاس شد و بالاترین نمره را گرفت. همین تشویق باعث شد تا او در سیکل اول دبیرستان و بعدها در دانشگاه، در بیشتر سال‌ها شاگرد اول بود و از مزایای آن بهره برد. مثلاً در دانشگاه به دلیل شاگرد اول شدن، از پرداخت هزینۀ ثبت‌نام معاف شد.
وی مقطع لیسانس رشته مهندسی مکانیک را در 1349 و در دانشگاه علم و صنعت تهران به پایان رساند تمام کرد و در شهریور 1351 نیز خدمت سربازی را انجام داد. چون دو سال از تحصیلش با کار در شرکت اونیورسال همراه بود، دوباره به آنجا برگشت و یک سال و یک ماه در آنجا فعالیت کرد. پس از آن، با شرکت در امتحان جذب کارشناسی گمرک و قبولی در آن برای چند ماه، راهی بوشهر شد، اما چون محیط کار آنجا قابل پسندش نبود، برگشت و با قبولی در کنکور استخدامی شرکت ملی نفت، در 1352 در این شرکت مشغول به کار شد و پس از 37 سال حضور در خانوادۀ بزرگ صنعت نفت، در 1389/12/1 بازنشسته شد.
وی از 1342 مقلد حضرت امام خمینی (ره) بود و طبیعی است که در این راستا، به فعالیتهای سیاسی هم کشیده شود. در انجمن اسلامی دانشگاه که چند بار منحل شد، رسمی و غیررسمی با هم‌اندیشانش دور هم جمع می‌شدند. از جمله، به مناسبت درگذشت جهان‌پهلوان تختی، فعالیت‌هایی کردند که یک هفته از دانشگاه اخراج شدند و یک بار برایش پرونده تشکیل دادند و پس از آن، هر بار اتفاقی می‌افتاد، سراغ او و دوستانش می‌آمدند و از کسانی بود که به دلایل سیاسی، انگشت‌نما شده بود.
وی بعد از فارغ‌التحصیلی، فعالیت سیاسی چندانی نداشت و در مدتی که در شرکت ملی نفت بود، اجازه کار سیاسی نداشت. در شرکت نفت آن زمان، حتی نمازخواندن هم سیاسی تلقی می‌شد، اما او و چند نفری در ادارۀ مهندسی در زیر پله‌های شیروانی، جایی برای نمازخواندن درست کرده بودند. برای فعالیت زمینه آماده نبود، اما آماده هرگونه فعالیت سیاسی بودند تا اینکه در جریان انقلاب، با شهادت حاج آقا مصطفی و اتفاقات دیگری که رخ داد، عملاً زمینه برای فعالیتهای سیاسی فراهم شد.
یکی از دوستان وزیری، او را به آقای خامنه‌ای که در آن زمان رییس جمهور بود معرفی کرد و در دفتر ایشان در سمت کارشناس، به صورت نیمه‌وقت مشغول به کار شد. در این مدت چندین بار در سمت کارکنان دفتر، خدمت ایشان رسید و از راهنماییهایشان بهره برد که چگونه با مسائل برخورد کنند و با مشکلات کنار بیایند. وی در این باره میگوید: «عشق من دیدن ایشان بود و مرتباً با ایشان همکاری داشتیم.»پس از اخذ رأی اعتماد در مقام وزیر نفت، خدمت ایشان رسید و آنچه در برنامه‌هایش گنجانده بود، عرضه کرد. ایشان هم رهنمودها و توصیه‌هایی، چه به لحاظ کاری و چه از لحاظ اخلاقی و مدیریتی، داشتند و توقعات را که از وزیر نفت در جمهوری اسلامی باید داشت، طرح کردند و او همیشه سعی داشت در مقام یک مسئول، همه آن‌ها را مدّنظر داشته باشد.علاوه بر اینکه چندین بار خصوصی، خدمت ایشان رسیده است، معمولاً هر وقت به مشکلی برمی‌خورد و کمک ایشان را لازم می‌دانست، با وقت قبلی خدمتشان می‌رسید و ایشان هم با گشاده‌رویی به حرفهای او گوش میسپردند و راهنمایی‌اش می‌کردند.
عضو هیئت اجرایی کمیته ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران به موجب 2 حکم از 1373 تا 1378عضو کمیسیون انرژی شورای پژوهش‌های علمی کشور از سال 1375 تا 1378 عضو هیئت امنای دانشگاه صنعت نفت به مدت 4 سال در سال 1377رئیس هیئت امناى دانشگاه صنعت نفت در سال 1384 رئیس هیئت امناى مؤسسه بین‌المللی مطالعات انرژى در سال 1384 رئیس هیئت امناى پژوهشگاه صنعت نفت در سال 1384 عضو هیئت امنای دانشگاه صنعتی شریف به مدت 4 سال از سال 1384 عضو هیئت امنای دانشگاه شهید بهشتی به مدت 4 سال از سال 1384
مدیر كنترل كیفیت و تولید كارخانه اونیورسال در سال 1351موفقیت در آزمون استخدامی و اشتغال در امور مهندسی و ساختمان شركت ملی نفت در سال 1352معاون امور اداری شركت ملی نفت ایران در سال 1360 مدیر امور اداری و عضو هیئت مدیره شركت ملی نفت ایران در سال 1360 فعالیت افتخاری در دفتر ریاست محترم جمهوری وقت (مقام معظم رهبری) در سال 1362 رئیس بررسی و تنظیم هدف ها و خط مشی ها در مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شركت ملی نفت ایران (برنامه ریزى استراتژیك) در سال 1365 معاون مدیر امور اداری در نیروی انسانی (باحفظ سمت در مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شركت ملى نفت ایران) در سال 1369قائم مقام مدیر امور اداری و تفویض كامل اختیارات مدیر امور اداری با نظر وزیر وقت نفت در سال 1369 مدیر برنامه ریزی تلفیقی و عضو هیئت مدیره شركت ملی نفت ایران در سال 1370مدیر برنامه ریزی تلفیقی و عضو هیئت مدیره شركت ملی پالایش و پخش فرآورد ه های نفتی ایران (با حفظ سمت قبل) در سال 1372معاون وزیر نفت در امور برنامه ریزى و پژوهش (با حفظ سمت هاى قبل) در سال 1372عضویت همزمان در هیئت مدیره شركت های ملی نفت، گاز، صنایع پتروشیمی، پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در سال 1372عضو اصلى و رئیس هیئت مدیره شركت مهندسی و ساختمان صنایع نفت در سال 1372 عضویت در كمیته عالى بازنگرى ساختار وزارت نفت در سال 1373 معاون وزیر نفت و مدیرعامل شركت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران (با حفظ سمت هاى قبل) در سال 1375مدیر امور اداری، عضو هیئت مدیره و قائم مقام مدیرعامل شركت ملی نفت ایران در سال 1376جانشین رئیس هیئت مدیره شركت ملی نفت ایران در سال 1377عضو هیئت مدیره وقائم مقام مدیرعامل شركت كالای لندن در سال 1379 قائم مقام معاونت پشتیبانی – صنعتی وزیر نفت در سال 1380معاون وزیر نفت در امور اشتغال در سال 1381معاون وزیر نفت در امور هماهنگی در سال 1382سرپرست وزارت نفت در سال 1384كسب رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی به عنوان وزیر نفت در آذر سال 1384مشاور رئیس جمهور در امور نفت و گاز در سال 1386 عضو غیرموظف و رئیس هیئت مدیره هلدینگ نفت و گاز تأمین در سال 1387دریافت حكم بازنشستگی با 41 سال و هشت ماه سابقه خدمت در اسفند سال 1389عضو موظف و رئیس هیئت مدیره هلدینگ نفت و گاز تأمین در سال 1389عضو غیرموظف و رئیس هیئت مدیره هلدینگ پتروشیمیایى تأمین در سال 1390عضو موظف و رئیس هیئت مدیره شركت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمیایی تأمین در سال 1390رئیس شوراى سیاست گذارى ماهنامه پژوهشى و تخصصى «تازه های انرژِی» از سال 1387
در هفتم شهریور سال 1384، وزیری هامانه، در سمت وزیر به مجلس معرفی شد و با اخذ رأی اعتماد در سمت «وزیر نفت» به فعالیت در وزارت نفت ادامه داد. برکناری وی حدود دو سال وزیر نفت بود که به دلیل بروز پارهای از اختلافات با رئیس‌جمهور و پافشاری بر استقلال رأی و دیدگاههای کارشناسی و تن ندادن به برخی خواسته‌های غیرمعقول و غیرمنطقی از جمله قائم مقامی مرحوم علی کردان در وزارت نفت، مسئولیت وزارت نفت را واگذار کرد و پس از حدود دو سال انجام فعالیت در سمت مشاور رئیس‌جمهور در امور نفت و گاز، در تاریخ 1389/12/1 بازنشسته شد. افشاگری‌های وزیری هامانه پس از برکناری از وزارت نفتکاظم وزیری هامانه در مهرماه سال 88 نزدیک به دو سال بعد از برکنارش از وزارت نفت فاش کرد که از سوی احمدی‌نژاد برای برکناری تعداد بیشتری از مدیران وزارت نفت تحت فشار بوده و در نهایت به همین خاطر از وزارت نفت برکنار شده است.وزیری هامانه گفت «مشکل احمدی‌نژاد با نحوه مدیریتم بود. چرا که معتقد بود تغییرات مدیریتی باید هر چه زودتر انجام شود. در حالی که من 30 سال در نفت بودم و این مسئله را درک کرده بودم که تغییر شتاب زده مدیریتی در نفت تنها منافع کشور را دچار مشکل می‌کند. باید تأکید کنم من با تغییر مدیریتی در نفت مخالف نبودم اما با تغییر شتاب زده هنوزم مخالفم. اما متأسفانه ایشان برای تغییر مدیریت در نفت به شدت فشار می‌آوردند در حالی که من این امر را به صلاح کشور در آن شرایط نمی‌دانستم.»وی همچنین فاش کرد که از سوی احمدی‌نژاد تخت فشار بود تا پس از برکناری مدیران باتجربه وزارت نفت چهره‌های سیاسی یا افراد مورد نظر او را به عنوان مدیران وزارت نفت منصوب کند.وزیری هامانه گفته «به دلیل مخالفت با این اقدامات و از جمله انتصاب علی کردان به عنوان قائم‌مقام وزارت نفت از سمتم برکنار شدم درحالی که با تحقیقاتی که در مورد این شخص انجام داده بودم این مسئله را به صلاح منافع کشور نمی‌دانستم.»
خداحافظی وزیری هامانه از وزارت نفت اما شاید پر سر و صداترین اتفاق عملیاتی در حوزه اقتصاد ایران بود. بی‌تردید حذف یا برکناری وزیری هامانه توانست تا حد بسیار زیادی رسانه‌ها و تحلیلگران اقتصادی- سیاسی را به خود مشغول کند. او هرچند که نقش بزرگی در اجرای سهمیه‌بندی بنزین به سبک و سیاق دولت نهم داشت، ولی هستند آگاهانی که می‌گویند او همواره از منتقدین رفتار دولت در مورد بنزین بوده و با تلخی از اجرای دستور سهمیه‌بندی بنزین یاد می کرده است، یعنی همان مؤلفه ای که در مراسم تودیع وزیری هامانه، معاون نخست محمود احمدی‌نژاد- پرویز داوودی- با تاکید فراوان آن را تنها راه برون‌رفت از بحران مصرف انرژی معرفی کرد. همین مسئله شاید نشانی باشد از اختلاف نه چندان کوچک در حوزه انرژی که توانست وزیری هامانه را به جایی برساند که با تندی از اصولگرایان گله کند. او با قاطعیت گفت: «من توان کار داشتم و می توانستم ادامه بدهم اما برکنارم کردند. شرایط امروز صنعت نفت با شرایط ارتش در سال 1357 یکی است. آن زمان عده ای تلاش می کردند ارتش را مضمحل کنند که امام (ره) و مسوولان با درایت، ارتش را حفظ کردند و امروز نیز عده ای می خواهند صنعت نفت را از بین ببرند که این درایت مسوولان را می طلبد.» این اظهارنظر بخشی از سخنان وزیری هامانه است. خبرگزاری رویترز:خبرگزاری رویترز با تیتر «وزیر نفت ایران تغییر کرد، سرپرست انتخاب شد» به پوشش این موضوع پرداخته و عنوان کرده است که «رییس‌جمهور ایران وزیر نفت را تغییر داد که کارشناسان دلیل آن را تلاش برای افزایش کنترل بر صنعت نفت ارزیابی کرده‌اند که بخش عمده درآمدهای ایران را شامل می‌شود.رسانه‌های ایران دلایل این تغییر را اعلام نکرده‌اند و تنها مشخص شده است که غلامحسین نوذری ـ مدیرعامل شرکت ملی نفت ـ به عنوان سرپرست مسئولیت این وزارتخانه را بر عهده گرفته است.یک مقام نفتی ایران که نامی از وی برده نشده است، عنوان کرد این اقدام تغییری در سیاست‌های ایران در اوپک ایجاد نخواهد کرد، ولی می‌تواند مدیریت بخش دولتی را با تغییراتی مواجه کند.اهمیت این تغییر در حالی مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفته است که ایران به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت سازمان اوپک مطرح است و سال گذشته درآمدهای نفتی بالغ بر 50 میلیارد دلار بوده است.وزارت نفت با چالش سهمیه‌بندی بنزین در ماه ژوئن مواجه بوده است که اجرای آن با مخالفت‌هایی مواجه شده بود.در شرایط فعلی سؤال اینجاست که آیا وزیر جدید می‌تواند از حمایت لازم برای پیشبرد برنامه‌های اصلاحی در بخش نفت و گاز برخوردار باشد؟تغییر وزیری هامانه چندان هم دور از ذهن نبود و در یک سال گذشته مدام شایعاتی در خصوص کناره‌گیری وی از وزارت نفت مطرح بود که البته هیچ‌گاه رسماً تأیید نشد.» خبرگزاری بی.بی.سی:از سوی دیگر پایگاه خبری بی.بی.سی نیز با انتخاب تیتر «برکناری وزیران نفت و صنایع و معادن ایران» به همزمانی این تغییرات اشاره کرده و می‌نویسد: «همزمانی برکناری وزیران نفت و صنایع و معادن از آن جهت اهمیت بیشتری دارد که این دو وزارتخانه از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین وزارتخانه‌های ایران هستند.وزیری هامانه از سوی دکتر احمدی‌نژاد به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور نفت و گاز منصوب شده است.»
شرکت حفاری شمال بر اساس مصوبه هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران به عنوان یکی از شرکت‌های بالادستی و زیرمجموعه این شرکت به ثبت رسید و به صورت رسمی فعالیت خود را در سال 1381 آغاز کرد.سید کاظم وزیری هامانه، در مهرماه سال 1390 به نمایندگی از شرکت نفت و گاز تأمین، به عنوان عضو اصلی هیئت‌مدیره شرکت حفاری شمال معرفی شد.
اختلاس 3000 میلیاردیوزیری هامانه، وقوع اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی بدون کمک دولتی‌ها را امری غیرممکن ارزیابی کرد. اختلاس اخیر بدون کمک جریان دولتی امکان‌پذیر نبوده و بعید می‌دانم اگر مجموعهٔ هماهنگ شده‌ای نباشد، کسی بتواند دست به این کار بزند. اگر مجلس ما، قوی و کارشناسی باشد، دولت خطا نخواهد کرد، اما متأسفانه عملکرد ضعیف مجلس موجب می‌شود تا دولت جرأت خطا کردن پیدا کند و قانون گریزی کند. سؤال از رئیس‌جمهور، نشان‌دهنده در رأس امور بودن مجلس است هامانه ادامه داد: مجلس باید قانون خوب تصویب کند و بر حسن اجرای آن نظارت کند و از سوی دیگر دولتی که به قانون احترام نگذارد و راه خودش را برود و اعلام کند قانون را اجرا نمی‌کنم باید مورد مواخذه مجلس قرار بگیرد. هر کشوری که بر طبق قانون حرکت کند، پیشرفت می‌کند حتی اگر آن قانون بد باشد و اگر بی‌قانونی حاکم باشد و قوه مجریه تابع قانون نباشد، وضعیت بد‌تر از این نمی‌شود. به نظر من می‌بایست خیلی زودتر از این‌ها از رئیس‌جمهور سؤال می‌شد تا در «رأس امور بودن مجلس» ثابت شود. تغییر وزرای نفت، نشانه عدم ثبات در این زمینه است وی همچنین با تاکید بر سپردن کار به افراد خبره، گفت: اینکه در 7 سال 6 وزیر نفتی تغییر کرده‌اند نشانه عدم ثبات در این حوزه مهم است که متأسفانه دولت دهم در عرض 3 ماه 254 مدیر و کارشناس نفتی را کار برکنار کرد و در شرایطی که رئیس سازمان ورزش، سرپرست نفت می‌شود اوضاع بهتری را نمی‌توان انتظار داشت. متأسفانه در آستانه انتخابات حذف یارانه اقشار پردرآمد توسط دولت مطرح شده است که امری انتخاباتی است و از سوی دیگر از ابتدا قرار بود تنها به 6 دهک کم درآمد یارانه نقدی پرداخت شود ولی دولت آن را به همه تخصیص داد و طبیعی است با این اقدام اعتباری برای بخش تولید باقی نمی‌ماند. وی به افزایش بی‌سابقه نرخ ارز و سکه اشاره کرد و گفت: این روند را عادی نمی‌دانم اگرچه بحث تحریم بانک مرکزی تأثیر خود را بر افزایش قیمت ارز داشته و خواهد داشت که گرانی‌ها در اثر بی‌سیاستی دولت است و برای حل مشکلات می‌بایست سیاست اداره امور اجرایی کشور عوض شود. تحریم‌ها از زمان تسخیر لانه جاسوسی بر ایران آغاز شد ولی در سال‌های گذشته این روند شدت گرفته و کار واردات تجهیزات مدرن با مشکل روبرو شده است. تحریم بانک مرکزی به بخش اقتصادی کشور فشار وارد کرده و امیدواریم مسئولین اقتصادی کشور راه‌حلی مناسب برای آن در نظر بگیرند چرا که تحریم‌ها موجب می‌شود تا اجناس با قیمت بیشتر و با واسطه به دست ما برسد و در نهایت کار کشور به عقب بیفتد البته در بعضی موارد هم به پیشرفت صنایع کمک می‌کند. وی در خصوص تحریم خرید نفت ایران و تأثیر آن بر قیمت نفت اوپک هم گفت: قبل از تحریم نفتی ایران، قیمت نفت اوپک ۱۱۰ دلار بود و پس از تحریم نفتی به 123 دلار افزایش یافته است که البته قیمت نفت ایران حدود ۳ دلار کمتر از اوپک است. فرصت‌های شغلی در پارس جنوبی کاهش یافته است وزیری هامانه گفت: در این چند سال شاهد اشتغال منفی بخش پارس جنوبی بوده‌ایم و در زمان خروج بنده از وزارت در حدود 36 هزار نفر در این بخش مشغول به کار بودند ولی در حال حاضر این میزان به زیر 10 هزار نفر رسیده است که دلیل این امر، تخصیص اعتبارات نفت به حوزه یارانه‌های نقدی است. پس از تحریم‌های آمریکا شرکت‌های خارجی عملاً از کار در پارس جنوبی صرف‌نظر کردند، برای ادامه تولید در زمان این‌جانب فازهای 15، 16، 17 و 18 به پیمانکاران داخلی واگذار شد که زمان اجرا و تحویل فاز‌ها 54 ماهه بود ولی هم اکنون با اتمام زمان، متأسفانه فاز‌ها در حال حاضر 50 درصد هم پیشرفت ندارند که تحریم‌ها در این زمینه بی‌تأثیر نیست. در حالی که در بهترین شرایط اجرای یک فاز 48 ماه زمان می‌برد، در دولت دهم وعده‌های عجیبی داده شد و زمان اجرای فاز‌ها را 35 ماه اعلام کردند که بیشتر شبیه شوخی است! عدم فروش نفت به اروپا، تصمیم درستی نیست وزیری هامانه استقبال از عدم فروش نفت به اروپایی‌ها را صحیح ندانست و گفت: ما در این زمان نباید مشتری پرانی کنیم چرا که پالایشگاه‌های کشورهای اروپایی که با ایران قرارداد نفتی داشته‌اند بر اساس نفت ایران تنظیم شده و نباید با عدم فروش نفت به آنان تغییر سیستم‌های آن‌ها را تسریع کنیم. در حال حاضر برخی از کشورهای اروپایی با واسطه، همان نفت ایران را خریداری می‌کنند و ما ضمن فروش نفت باید به فکر مشتری‌های جایگزین هم باشیم. عمده قراردادهای فروش نفت به اروپایی‌ها بلندمدت است و وقتی ما خودمان نفت را به آن‌ها نفروشیم، آن‌ها را وادار می‌کنیم تا پالایشگاه‌هایشان را به هر قیمت شده بر اساس نفت سایر کشور‌ها تنظیم کنند. بحران انرژیاو در مراسم تودیعش خطاب به دکتر داوودی، معاون اول رئیس‌جمهور، اظهار کرد: اگر فکری به حال انرژی نکنیم تا 15 سال آینده کشور با فاجعه رو به رو خواهد شد. وی با اشاره به اینکه از سال 1360 در رده مدیریت و معاونت وزیر در صنعت نفت کار کرده‌ام، تاکید کرد: حاضر به اثبات این موضوع هستم که اگر وضعیت سوخت با روند کنونی ادامه پیدا کند، در آینده با بحران انرژی روبه رو خواهیم شد. مصرف با قیمت ارزان قابل‌کنترل نیست و شیوه کنونی مصرف نیز برای کشور فاجعه است.
سید کاظم وزیری هامانه در دی ماه سال 1390 در یزد ثبت‌نام کرد ولی موفق به کسب رأی نشد اما رتبه دوم را در انتخابات کسب نمود.
سید کاظم وزیری هامانه
خلاصه زندگی نامه
سید کاظم وزیری هامانه اولین وزیر نفت کابینه رئیس‌جمهور محمود احمدی‌نژاد بود که پس از دو سال برکنار شد. او سابقه 34 ساله در صنعت نفت دارد و در ابتدا به عنوان یک مهندس طراحی وارد این صنعت شد و پس از طی مراحل مختلف پیشرفت تا درجه وزارت نفت پیش رفت.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع