سید محمد تقى مصطفوى در سال 1284 در تهران متولد شد. پس از اخذ دیپلم از مدرسه دارالفنون تهران درسال 1304 ش، به استخدام وزارت معارف درآمد و همزمان با تدریس در مدارس، تحصیلات خود را در دانشکده حقوق ادامه داد و درسال 1307 ش در این رشته فارغ التحصیل گردید و از سال 1308 ش تا 1310 ش به تدریس زبان فرانسه پرداخت. خدمت در ادارهٔ تحقیقات مصطفوی را به رشتهٔ باستانشناسی علاقمند کرد به طوری که در این رشته تخصص یافت. وی همزمان با دوره مهمی از کاووش‌های تخت جمشید به همراه "هرتسفلد" و "کرفتر" حضور داشت و در جریان پیدا شدن الواح زرین و سیمین در آپادانا جزو هیات کاووش بود. مصطفوی همچنین نخستین ایرانی است که به ریاست مدیریت کل اداره باستان شناسی ایران بعد از گدار رسید. وی تالیفات گسترده‌ای در زمینه تاریخ و فرهنگ و باستان شناسی ایران دارد که مهمترین آن کتاب امانتداری خاک است که به شرح کشفیات و آثار فرهنگی تخت جمشید اختصاص دارد. محمد تقی مصطفوی به عنوان سومین مدیر موزه ملی ایران متخصص باستان شناسی هخامنشی و عهد سلجوقی به عنوان دو دوره مهم تاریخی ایران بود. در زمان سرپرستی مصطفوی چند موزه جدید در شهرستانها راه‌اندازی شد که از آن میان می‌توان از «موزه پارس» شیراز و موزه‌های «قزوین» و «چهلستون» اصفهان نام برد. وی سرانجام در سال 1337 ش در گذشت.
محمد تقی در سال 1310 ش در بخش عتیقات وزارت فرهنگ با عنوان "بازرس فنى تحقیقات" استخدام شد و به مدت چهار سال با هیئتهاى آلمانى و فرانسوى در حفاریها و کاوشهاى تخت جمشید همکارى کرد. فعالیتهاى موفقیت آمیز او در این هیئتها وی را به عنوان باستان شناسى برجسته در میان محققان ایرانى و خارجى مطرح ساخت. وى درسال 1313 ش مأمور نظارت بر مرمت بناهاى تاریخى اصفهان گردید و در سال 1314 ش، به عنوان عضو هیئت اعزامى ایران، به ریاست "علی اصغر حکمت"، وزیر فرهنگ وقت در سومین کنگره بین المللى آثار تاریخى و هنرى ایران در "لنینگراد" شرکت کرد.
سمت های مصطفوی از سال 1316 تا 1328 عبارتند از: ریاست اداره کل عتیقات درسال 1316 ش به عهده گرفتن مسئولیت طراحى و ساخت بناى آرامگاه ابوعلى درسال 1323 ش، به درخواست انجمن آثار ملى، که در تدارک جشن هزاره "بوعلی سینا" بود دبیرى انجمن آثار ملى از سال 1327 ش معاون اداره باستان شناسى رئیس اداره کل باستان شناسی در سال 1328 ش بر طبق سندى که "رشید کیخسروى" منتشر کرده است.
مصطفوى درسال 1334 ش در سفرى هفت ماهه به چند کشور اروپایى، امریکا، مصر، سوریه، لبنان و عراق، موزه‌ها و آثار تاریخى این کشورها را دید و آنها را بررسى کرد و در بهار 1337 ش به ژاپن رفت و در تنظیم نمایشگاه آثار تاریخى ایران همکارى نمود و در مراجعت، با توقفى کوتاه در هند و پاکستان، از موزه‌ها و آثار باستانى این کشورها دیدن کرد. در همین سال، انجمن حفاظت آثار تاریخى کاشان را، با افراد سرشناس کاشانى و نطنزى، تشکیل داد و همین انجمن بود که موزه اختصاصى آثار تاریخى کاشان را در باغ فین تأسیس کرد.
مصطفوى در حوزۀ باستان‌شناسى، هنر و معمارى ايران قبل و بعد از اسلام صاحب‌نظر بود و در اين موضوعات، كتابها و مقالات بسيارى تأليف كرد. آثارزیر از تک نگاشته‌هاى برجسته مصطفوى است : عبدالعظیم هگمتانه اقلیم پارس (این اثر را "شارپ" به انگلیسى ترجمه و در سال 1978 در لندن منتشر کرده است)
سید محمد تقی مصطفوی
خلاصه زندگی نامه
سید محمدتقی مصطفوی، نویسنده، مترجم و نخستین باستان شناس ایرانی که در حوزه هنر و معماری ایران قبل و بعد از اسلام صاحب نظر بود.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع