حسین بن محمد جسر طرابلسی، در سال 1261 ه.ق، در خانواده ای اهل علم در "طرابلس" لبنان به دنیا آمد. در حدود یک سالگی پدرش را که از عالمان زمان خود بود، از دست داد و عمویش "شیخ مصطفی جسر" سرپرستی او را به عهده گرفت. وی در طرابلس علوم دینی را نزد اساتید بزرگی چون "شیخ عبدالجلیل" و "عبدالرزاق رافعی" فرا گرفت و در هجده سالگی راهی "قاهره" شد و در دانشگاه "الازهر" نزد استادانی چون "شیخ حسین مَرْصَفی" و "عبدالرحمان بحراوی" به تحصیل علم پرداخت. جسر را از پیشگامان نهضت فرهنگی عرب در عصر جدید شمرده‌اند زیرا وی معتقد به، آموزش علوم روز به شیوه جدید و تلفیق آنها با علوم و مبانی دینی بود. وی شاعری ماهر نیز بود که "حسنی عامری" مؤلف "نزهه الالباب" نام او را در زمره شعرای "شام" آورد، وی همچنین مؤسس و سردبیر هفته نامه "طرابلس" (طرابلس الشام) بود و خود مقالاتی در این نشریه نوشت. از فرزندان جسر، "محمد جسر" در حیات سیاسی "لبنان" نقش بارزی داشت و به ریاست مجالس سنا و نمایندگان "لبنان" رسیده و فرزند دیگرش، "ندیم افندی"، به مناصب اداری و حقوقی دست یافت. از مشهورترین آثار جسر "الرساله الحمیدیه فی حقیقه الدیانه الاسلامیه و حقیقه الشریعه المحمدیه" و "علم تربیه الاطفال سعاده الرجال و النساء" بوده که سرانجام در سال 1327 ه.ق، درگذشت.
شیخ حسین جسر در زادگاهش نزد "شیخ عبدالجلیل" به فراگیری قرآن کریم پرداخت و صرف و نحو و فقه را نزد "عبدالقادر رافعی"، "عبدالرزاق رافعی" و "شیخ عَرابی" آموخت. در سال 1279 ه.ق، به "قاهره" سفر کرد و در دانشگاه "الازهر" نزد استادانی چون "شیخ حسین مَرْصَفی"، "حسین مِنقاره" و "عبدالرحمان بحراوی" به تحصیل علم پرداخت و در ادبیات و علوم دینی و عقلی صاحب نظر شد و در سال 1284 ه.ق، به دلیل بیماری عمویش، به "طرابلس" بازگشت و بر اثر فوت وی، ناچار شد در "طرابلس" بماند.
جسر را از پیشگامان نهضت فرهنگی عرب در عصر جدید شمرده‌اند، وی یکی از راه های اصلاح امت اسلامی و مقابله با تاخت و تاز فرهنگی بیگانگان را آموزش علوم روز به شیوه جدید و تلفیق آنها با علوم و مبانی دینی می دانست؛ از این رو، مدرسه ای تأسیس کرد و مدیریت آن را برعهده گرفت. در این مدرسه، که از پیشرفته ترین مراکز آموزشی آن زمان بود، علاوه بر آموزش علوم روز به شیوه مدارس اروپایی، زبان فرانسه و ترکی و علوم دینی نیز تدریس شد. اما بسیاری از علما به شیوه کار او اعتراض کردند، و حکومت عثمانی هم آن را به رسمیت نشناخت و سرانجام مدرسه را تعطیل کرد.
جسر پس از مدتی، به "بیروت" رفت و مدتی در مدرسه "سلطانیه" تدریس کرد، بعد به "طرابلس" بازگشت و در مدرسه "رجبیه" به تدریس پرداخت. در دانشگاه (جامع) طینالِ "طرابلس" نیز به تربیت طلاب همت گماشت و تمام تلاش خود را صرف تطبیق دادن علوم طبیعی و فلسفی بر اصول و قواعد دینی نمود. شاگردان از جمله شاگردان جسر عبارتند از: -عبدالکریم عویضه -محمد رشید رضا، صاحب المنار -امین عزالدین، قاضی طرابلس -اسماعیل حافظ -عبدالمجید و عبدالقادر مغربی -شیخ محیی الدین عبس -محمد جسر (فرزند جسر)
جسر از سیاست دوری می جست و با وجود تمایل سلطان "عبدالحمید"، هیچ منصبی را نپذیرفت، وی هم چنین از تعصبات دینی نیز به دور بوده و مردم را همواره به وحدت و الفت با یکدیگر فرا خواند. وی هم چنین در تدریس و تألیف، مطالب را با عباراتی ساده و قابل فهم بیان کرده و از مناقشات لفظی و پرداختن به مباحث غیر ضروری خود داری نمود. برخی این ویژگی جسر را ناشی از اثر پذیری او از استادش "حسین مرصفی" دانستند.
آثار مکتوب متنوعی از جسر باقی مانده که نشان دهنده تبحر وی در علوم گوناگون است که مهم ترین آثار چاپ شده وی عبارت‌اند از: -الرساله الحمیدیه فی حقیقه الدیانه الاسلامیه و حقیقه الشریعه المحمدیه، درباره عقاید و احکام اسلامی و پاسخ به شبهات غربیان درباره اسلام، که در بر دارنده آرای کلامی و فلسفی وی بود. -الحصون الحمیدیه لمحافظه العقائد الاسلامیه، چاپ 1323 ه.ق، در دمشق -اشارات (اشاره) الطاعه فی حکم صلاه الجماعه، در باب فقه -تعدد الزوجات آثار تربیتی و اخلاقی چاپ شده عبارتند از: -علم تربیه الاطفال سعاده الرجال و النساء -التربیه المصونه -هدیه الالباب فی جوهر الآداب، در بر دارنده اشعار اخلاقی او -سیره مهذب الدین، در نقد عادات اجتماعی زمان خود -ریاض طرابلس الشام، مجموعه ای ده جلدی که برگزیده مقالات علمی و اجتماعی او در نشریه طرابلس بود. -البدرالتمام فی مولد خیرالانام شامل قصایدی در مدح پیامبر اکرم صلی‌اللّه علیه و آله و سلم -نزهه الفکر فی مناقب مولانا الشیخ محمدالجسر در شرح حال پدرش آثار چاپ نشده آثار متعددی از جسر هنوز چاپ نشده، که مهمترین آن به شرح زیر است: -العقیده الاسلامیه و العقیده النصرانیه -القرآن الکریم و عدم اقتباسه شیئاً من التوراه و الانجیل و عصمه الانبیاء -الذخائر فی الفلسفه الاسلامیه -رساله فی آداب البحث و المناظره -الکواکب الدریه فی‌العلوم الادبیه -مجموعه هایی درباره خطبه های جمعه و اشعار و سروده‌ها
حسین بن محمد جسر طرابلسی
خلاصه زندگی نامه
حسین بن محمد جسر طرابلسی، فقیه، عالم حنفی و روزنامه نگار طرابلسی در قرن سیزدهم و چهاردهم ه.ق، بود.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع