خاندان طالبانی از "ایل زنگنه" برخاسته اند. جد این خانواده مشهور به "ملامحمود زنگنه" گرچه به مصحلت سیاسی و طریقتی گاهی از لحاظ نسب خود را به "سادات برزنجی کاکه سوری" می رسانند اما از لحاظ بطنی و از سوی مادر همیشه تاکید به زنگنه داشته و دارند. تا دوره "ملا محمود زنگنه" در کسوت اهل علم بوده اند، در بیعت با "شیخ احمد دهلی"، "شیخ ملامحمود زنگنه" متولی شاخه ای از طریقت قادریه در کردستان و کشورهای اسلامی گردیدند."شیخ ملامحمود زنگنه" در کنار طریقت قادریه شاخه مکتب بغداد که براساس خوف و زهد مدتی طولانی در کردستان برقرار بود و هست و تعلیمی شفاهی و سّری داشت، وی "شاخه قادریه" "مکتب هندو خراسان" را در کردستان برپایه عشق و ذوق بنیاد نهاد و تعلیمی مکتوب و آشکار را پی ریزی کرد، که با الهام از اوج گیری طریقت نقشبندیه در کردستان و کشورهای اسلامی صورت می گرفت، طریقت قادریه طالبانی همانند نقشبندیان علاوه بر سلسله ای که از طریق "حسن بصری" به پیامبر می رسد، روایتی دیگر را هم برای سلسله مسندنشینان خود تعریف کردند و آن سلسله ائمه اثنی عشری از مهدی تا مرتضی علی علیهم السلام است.  

هیرو ابراهیم احمد هیرو ابراهیم احمد همسر جلال طالبانی و فرزند ابراهیم احمد از نزدیکان طالبانی است. هیرو ابراهیم احمد را می توان از جمله سرشناس ترین زنان کرد عراقی در زمانه کنونی ارزیابی کرد. از سال 1991 تا امروز در سمتهای مهمی در استان سلیمانیه و نیز حکومت اقلیم کردستان بوده است. وی سعی نموده است تا به عنوان یک فعال فرهنگی و نیز حقوق بشری خود را در سطح عراق و حتی منطقه خاورمیانه مطرح نماید. بسیاری از هنرمندان ایرانی از جمله محمدرضا شجریان به دعوت وی در سلیمانیه کنسرت موسیقی برگزار کرده اند. از جمله سمت های وی پارلمان کردستان عراق از سال 1992 میلادی، عضو پارلمان کردستان در دوره اول، عضو فراکسیون دائمی پارلمان کردستان، عضو فراکسیون پارلمانی سبز بود. قباد طالبانیقباد طالبانی، فرزند دوم جلال حسام الدین طالبانی، دبیر کل اتحادیه میهنی است. وی در 21 جولای سال 1977 متولد شد. بخش اعظم زندگی وی در خارج از اقلیم کردستان عراق بویژه در انگلستان و آمریکا سپری شده است.قباد طالبانی بخش زیادی از دوران کودکی خود را با پدربزرگش ابراهیم احمد در لندن به سر برده است. وی بعد از توافقنامه الجزایر و پایان (قیام ایلول) مقیم لندن شده بود.زمانی که برهم صالح، نماینده اتحادیه میهنی در آمریکا بود قباد طالبانی به عنوان دستیار وی فعالیت می کرد.بر اساس اطلاعات غیر رسمی، قباد طالبانی در سال 2003 به اقلیم کردستان بازگشت و مسئول هماهنگی روابط میان اتحادیه میهنی و ارتش آمریکا در عراق بود.طالبانی در آوریل 2004 میلادی به آمریکا بازگشت و به عنوان نماینده اتحادیه میهنی در واشنگتن انتخاب شد. وی در سال 2006 نمایندگی اقلیم کردستان را در آمریکا عهده دار شد.قباد طالبانی دارای لیسانس مهندسی مکانیک از دانشگاه کینگستون انگلستان است.وی در سال 2005 با "شیرین گراهام" آمریکایی از اهالی کالیفرنیا ازدواج کرد. بر اساس برخی اطلاعات شیرین گراهام در میانه سالهای 2003 تا 2004 در عراق زندگی کرده است. "شیرین گراهام" کارشناس حوزه تقابلات مذهبی و ملی گرایی در خارمیانه است.طالبانی هیچ پست حزبی در اتحادیه میهنی ندارد اما در کابینه هفتم به عنوان مسئول دفتر هماهنگی و پیگیری در کابینه دولت انتخاب شد.قباد طالبانی در انتخابات 30 شهریورماه سال گذشته میلادی سعی کرد همانند پدرش به ایفای نقش بپردازد و به همراه اغلب اعضای خانواده اش در میان مردم بویژه جوانان ظاهر شدند و در تبلیغات انتخاباتی حزب اتحادیه میهنی شرکت کرد.برخی از مسئولین و هواداران اتحادیه میهنی معتقدند که قباد طالبانی عامل مؤثری در افزایش آرا این حزب در انتخابات اخیر پارلمانی عراق 30 آوریل 2014 بوده است.جوانان اتحادیه میهنی بر این باورند که تصدی پست کلیدی معاونت ریاست دولت اقلیم کردستان از سوی قباد طالبانی سرآغازی در عرصه سیاسی اتحادیه میهنی و بازگشت هیبت اولیه این حزب است.انتظار می رود فرصت بیشتری برای تحکیم جایگاه قباد طالبانی در اتحادیه میهنی در کنگره آینده اتحادیه میهنی که چند بار وعده تشکیل آن به تعویق افتاد، فراهم شود.  

جلال طالبانی همزمان با شعله ور شدن جنگ جهانگیر دوم برای تحصیل به مدرسه رفت.جلال طالبانی تحصیلات ابتدایی را در "کوی سنجق" و دوران دبیرستان را در "اربیل" و "کرکوک" به پایان رساند و پس از آن زمانی که احساس کرد تحصیل در رشته حقوق فرصت بیشتری را برای مشارکت در سیاست در اختیارش قرار می‌ دهد، رویاهایش در خصوص پزشک شدن را کنار گذاشت و به تحصیل در رشته حقوق پرداخت زیرا رژیم سلطنتی "هاشمی" به او اجازه تحصیل در رشته پزشکی را نداد. با وجود استعداد شگرف وی در رشته حقوق به دلایل سیاسی در سال 1956 میلادی و زمانی که دانشجوی سال چهارم حقوق بود، ترک تحصیل نمود.دو سال بعد در ژوئیه 1958 میلادی پس از سرنگونی حکومت هاشمی، طالبانی بار دیگر تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز و در این رشته فارغ التحصیل شد. در این ایام توانست تسلط خود را به زبان های فارسی، عربی، کردی و انگلیسی تثبیت نماید. 

در سن 13 سالگی، گروه زیرزمینی X.P.K یا همان انجمن مخفی دانش ‌آموزان کُرد را با هدف حمایت و هماهنگی بین محصلین کرد تشکیل داد و به عنوان دبیر کل آن منصوب شد.در همین سن با سخنرانی در اجتماع مردم "کویه" در جشن نوروز مخالفت شدید با سیاست کردستیزی عراق پا به عرصه فعالیت های سیاسی گذاشت.مام جلال در سال 1948 و در سن 15 سالگی پس از تأسیس حزب دموکرات کردستان عراق به عضویت این حزب که تحت رهبری "ملا مصطفی بارزانی" بود، در آمد و با جدیتش در این راه به عنوان نماینده دانشجویان کردستان انتخاب و در کنگره دانشجویان عراق عضویت یافت. 

جلال طالبانی در سال 1948 میلادی با مهدی الجواهری شاعر معروف کرد آشنا شد، طالبانی آن زمان نماینده دانشجویان کردستان بود. محمد مهدی الجواهری صاحب قصیده روز شهید بود و این آشنایی اثرات فراوانی بر وی گذاشت. الجواهری در سال 1981 قصیده ای را در مدح جلال طالبانی سرود. 

جلال طالبانی در سال 1959 میلادی عضو اتحادیه روزنامه ‌نگاران عراق شد و فعالانه در زمینه‌ های سیاسی عراق و منطقه و به خصوص جنبش‌های کردی به فعالیت می‌ پرداخت. چندین تألیف به زبان‌ های کردی و عربی در زمینه‌های مختلف سیاسی، کردستان و جنبش‌های کرد ازجمله "اغد دیمقراطی" و "حرمان شعب حتی من حق الحلم" درباره مسائل حقوقی و تعیین سرنوشت ملت‌ها و کتاب "کوردایه تی" (کرد بودن) پیرامون چرایی و چگونگی آغاز و گسترش جنبش‌های کرد در کردستان عراق از او منتشر شده است.طالبانی در روزنامه رزگاری (رهایی) که نقش بولتن داخلی حزب دموکرات را داشت، با نام مستعار "آگر (آتش)" به یاداشت ‌نویسی می ‌پرداخت، به علاوه در "روزنامه الاهالی" وابسته به "حزب میهنی دموکرات عراق" با دبیر کلی "کامیل چادرچی" نیز فعالیت داشت. 

جلال طالبانی در سال 1951 میلادی در دومین کنگره حزب دموکرات کردستان برای عضویت در کمیته مرکزی حزب نامزد شد و در حالی که تنها 18 سال داشت، توانست به عضویت کمیته مرکزی این حزب درآید. اما پس از مدتی از ادامه فعالیت در چنین سمتی خودداری کرد و به فعالیت‌های حزبی خود پرداخت؛ در سال 1951 به دلیل فعالیت های حزبی همراه تعدادی از اعضای حزب دموکرات دستگیر و به موصل تبعید شد.او پس از آزادی به منظور ایجاد مرکز تنظیمات حزبی در "کرکوک" مسئول تنظیمات این حزب انتخاب شد. تا پیش از حضور طالبانی مرکز تنظیمات حزب دموکرات فعالیت چندانی نداشت اما پس از اسکان طالبانی در آنجا، او توانست با همکاری محمد محسن برزو به تبلیغ در بین "اکراد فیلی" بپردازد و برخی از آنها را به سمت حزب جذب کند و همچنین در آنجا چاپ و نشر مخفیانه انتشارات حزب را برعهده گرفت. مام جلال در سال 1953 میلادی در انتخابات سومین کنگره حزب دموکرات برای عضویت کمیته مرکزی انتخاب شد. در همان سال مسئول برگزاری اولین کنگره اتحادیه دانشجویان کردستان گردید و طی انتخاباتی در همین کنگره، به عنوان دبیر کل اتحادیه برگزیده شد. 

جلال طالبانی بار دیگر در سال 1957 میلادی برای شرکت در اجلاس کنگره جوانان و دانشجویان جهان به سوریه رفت و در آنجا با جمعی از افسران سوری از جمله "کمال ‌الدین رفعت المصری" ملاقات داشت و با همکاری کردهای سوریه توانست فعالیت های حزب دموکرات کردستان عراق را به طور تشکیلاتی آغاز کند.طالبانی در همان سال طی سفری به مصر، اجازه دولت این کشور برای ایجاد ایستگاه رادیویی کردستان در قاهره را اخذ کرد. او با ادامه فعالیت هایش در حزب به طور مخفیانه روزنامه "نضال" کردستان را منتشر کرد و و با اتکا به تبلیغات خود شورش مرداد 1957 میلادی سلیمانیه را رهبری نمود.موفقیت‌های سیاسی طالبانی باعث شد در سال 1959 میلادی به عضویت کمیته مرکزی و دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان در آید. در همان سال دوره خدمت نظامی اجباری خود را به عنوان "افسر احتیاط تیپ چهارم تانک" آغاز کرد؛ در عین حال "روزنامه خبات" حزب دموکرات را نیز به زبان عربی منتشر می‌ نمود. 

طالبانی در سال 1960 میلادی رهبر حزب دموکرات در سلیمانیه شد و در ادامه فعالیت های خود دوره‌ های ابتکاری آموزش پرسنل و کادر حزب را بوجود آورد. او در سال 1961 میلادی پس از آنکه دولت عراق "روزنامه خبات" را بست، سردبیر"روزنامه کردستان" شد. در نوروز همان سال طالبانی با انتشار مقاله ای در دفاع از بارزانی که مورد اتهام "عبدالکریم قاسم" واقع شده بود، دستگیر و به بازگشت و در آنجا اعتصاب عمومی برپا نمود که مسبب شورش مسلحانه مهر 1961 میلادی شد. 

شورش های سال 1961 باعث شد جلال طالبانی در سال 1962 از سوی حزب دموکرات فرمانده نیروهای پیشمرگ گردد. او در نوروز سال 1962 میلادی با فرماندهی عملیات‌ های متعدد علیه مراکز و پایگاه ‌های دولت عراق در مناطق "شارباژر"، "بناوه"، "سوتاو" و "چوارتا"، بر "شار باژر" و "پنجوین" مسلط و پس از آن در سال ‌های 1962 و 1963 میلادی مناطق "قلعه سیکه"، "قره داغ"، "گرمیان" و "سنگاو" را نیز تصرف و با تقویت استحکامات، حملاتی را علیه "تویله"، "بیاره"، "حلبچه" و "بمو" را آغاز نماید. موفقیت‌های نظامی او تا سال 1963 میلادی باعث شد او به عنوان رئیس هیأت کردستان برای مذاکره با دولت جدید انتخاب گردد. 

جلال طالبانی پس از انتخاب در سمت ریاست هیئت کردستان به منظور انجام مذاکرات در سال 1963 با "جمال عبدالناصر" و "بن بلا" (رئیس جمهور الجزایر) دیدار و برای حمایت از اکراد، در قامت نماینده کردستان برای بدست آوردن حمایت‌های خارجی به کشورهای آلمان، فرانسه، شوروی و چک و اسلوکی و اتریش نیز سفر کرد. او پس از یک سال به کردستان برگشت و فرمانده نیروهای رهایی‌ بخش کرد شد.او جز اولین کسانی بود که با ائتلاف با ایران، برای واداشتن عراق و پذیرفتن حق رسمی ایران بر "اروند رود" موافقت کرد. او در کنار "ابراهیم احمد" و اعضای دفتر سیاسی حزب دموکرات از جمله حامیان سرسخت اتحاد با ایران بود.هر چند که پس از امضای "قرارداد الجزایر" سطح رابطه طالبانی و ایران کاهش یافت اما با ظهور طلایه‌های پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، طالبانی از حركت‌های اسلامی ایران حمایت كرد و "عادل مراد" نماینده ‌اش در فرانسه را به دیدار انقلابیون ایرانی و حضرت امام خمینی(ره) فرستاد؛ حتی هنگام عزیمت امام راحل به ایران از طریق "فواد معصوم" پیام داد كه اگر امام خمینی(ره) برای ورود به ایران مشكل دارند، با همراهانشان ‌از طریق كردستان عراق وارد ایران شوند.پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جلال طالبانی از اولین کسانی بود كه با انقلابیون در قم دیدار کرد. با آغاز جنگ ایران و عراق، پس از اولین دعوت سپاه پاسداران از كردها برای پیوستن به ایران علیه رژیم صدام، حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق به رهبری طالبانی به این دعوت لبیک گفت و در کنار ایران بر ضد بعثی‌ها به نبرد پرداخت. نیروهای وفادار به طالبانی طی هشت سال جنگ در بسیاری از عملیات‌های ایران، با نیروهای مسلح ایران همراهی و همكاری داشتند.طالبانی و پیشمرگان تحت امرش در طول دفاع مقدس کمک‌هایی جدی برای ضربه ‌زدن به نیروهای دولتی در شمال عراق کردند. طالبانی دستور هماهنگی نیروهای خود چه در مسائل اطلاعاتی و چه در فعالیت‌های عملیاتی را با قرارگاه های رمضان و سیدالشهدا صادر کرد و از این رو توانست رابطه سطح بالایی را با شهید چمران و شهید صیادشیرازی برقرار کند. 

طالبانی طی سالیان 1975 – 1964 میلادی از حمایت شاه ایران برخوردار بود. او به منظور کسب حمایت اعراب در سال 1967 در همایش سوسیالیست‌های عرب در الجزایر شرکت نمود و درباره سوسیالیسم در کردستان و اتحادیه عرب سخنرانی کرد. اما با امضای معاهده الجزایر میان شاه و صدام حسین، که طی آن با موافقت شاه بخش وسیعی از آب های اروند رود به عراق واگذار شد، حمایت‌های ایران از کردها قطع شد و به نوعی اکراد عراق بازنده پیمان الجزایر بودند. شکست و فروپاشی نهضت کردهای عراق باعث شد جلال طالبانی از حزب کردستان جدا شد که این اتفاق بحران عمیقی را در منطقه کردنشین عراق به همراه داشت.  

جلال طالبانی دو ماه پس خروج از حزب کردستان، در سال 1975 با هدف بازسازی، جهت دادن به حرکت و مقاومت کُردها و ساماندهی جامعهٔ کُرد به شیوه‌های مدرن و دمکراتیک به همراه تعدادی از روشنفکران کُرد، "حزب اتحادیه میهنی کردستان" را در دمشق تشکیل داد.او در سال 1982 میلادی از "یاسر عرفات" و انتفاضه فلسطین حمایت و توانست روابطی مستحکم با رهبران فلسطین برقرار کند. او پس از انشعاب حزب دموکرات در دهه 1980، مذاکراتی را با "صدام حسین" برای احقاق حقوق کردها آغاز کرد اما پس از مدتی از کسب نتیجه ناامید شده و با پیروزی انقلاب اسلامی، به ایران پیوست و در کنار حزب دموکرات تحت رهبری "بارزانی‌ها"، به مبارزه علیه رژیم صدام پرداخت و اقدام به فعالیت های مسلحانه علیه حکومت "صدام حسین" کرد. هم ‌جبهه شدن طالبانی با ایران در جهاد علیه صدام موجب شد تا او رابطه محکمی با مقامات ایرانی برقرار کند که تا زمان حاضر نیز ادامه دارد. 

طالبانی برای تحکیم پایه‌های قدرت خود در کردستان عراق به دهه 90 میلادی توانست همراه با حزب دموکرات کنترل شمال عراق را در راستای قطعنامه شورای امنیت و با کمک تعیین منطقه پرواز ممنوع بدست بگیرد. پس از مدتی "حزب اتحادیه میهنی" به رهبری "طالبانی" با حزب "دموکرات کردستان" به ریاست "بارزانی" وارد جنگ داخلی شدند که تا سال 1998 میلادی به طول انجامید و نهایتاً با امضای تفاهم‌نامه ‌ای رسمی پایان یافت. 

با سقوط صدام به دنبال حمله آمریکا، عراق به مرحله نوینی در تاریخ 90 ساله خود وارد شد؛ در این ایام کردها همراه با شیعیان یکی از مهمترین نقش‌ها را برای ساختن بنای عراق تازه ایفا کردند. از همین رو "طالبانی" و "بارزانی" اختلافات گذشته را کنار گذاشته و با اتخاذ اتحادی استراتژیک عهده ‌دار ماموریت‌های مکمل یکدیگر شدند. در این تقسیم وظایف، "بارزانی" رهبری مناطق کردنشین عراق و "طالبانی" هم نقش نماینده اول کردها در بغداد را بر عهده گرفتند. 

بعد از ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال عراق و ضعف دولت مرکزی بعثی در سال 1992 انتخابات محلی میان دو "حزب دموکرات عراق". تحت رهبری مسعود بارزانی 5/45 و "حزب اتحادیه میهنی" تحت رهبری جلال طالبانی 61/43 درصد آرا را به دست آوردند؛ از آنجا که هیچ کدام از دو حزب اکثریت آرا را کسب نکردند حکومت اقلیم کردستان تشکیل شد و وزارتخانه‌ها و پست‌ها بین دو حزب حاکم دموکرات و اتحادیه میهنی تقسیم شد و نهایتا در نتیجه توافق دو حزب حاکم، ریاست پارلمان به "حزب دموکرات" و نخست‌ وزیری اقلیم کردستان به اتحادیه میهنی واگذار شد. وبه این ترتیب جلال طالبانی نخستین رئیس جمهور کرد عراق شد. 

اولین پارلمان اقلیم کردستان تجربه موفقی نبود، زیرا در وزارتخانه ها دو سلسله مراتب موازی شکل گرفت و اداره امور عملاً از حرکت بازایستاد.علاوه بر این به دلیل توافق مسعود بارزانی و جلال طالبانی در عدم حضور در حکومت، قدرت واقعی نیز در حوزه ورای وزارتخانه ها قرار داشت. صدور اجازه فعالیت به هر یک از این دو گروه در حوزه اقتدار دیگری، یکی دیگر از شرایط تقسیم قدرت شد و بدین ترتیب اتحادیه میهنی در حوزه شمالی "زاخو" که تحت نفوذ حزب دمکرات قرار داشت فعال شد و حزب دمکرات نیز در "ایالت سلیمانیه" بود.پس از بروز درگیری های نظامی میان اتحادیه میهنی و حزب دمکرات، کنگره ملی در مه 1994 در مقام وساطت بر آمد و توانست با استقرار نیروهایی میان طرفین درگیر، آتش بس بر قرار کند و چندی بعد در اواخر نوامبر همان سال توافقنامه ای در چهارده ماده به این درگیری ها خاتمه داد. براساس این معاهده طرفین توافق کردند که بر اساس 50/50 حکومت محلی خود را تجدید سازمان کرده و گروهای کوچکتر را نیز بیاروند و کردستان به دو منطقه تقسیم شد. 

در 30 ژانویه 2005 دوره دوم پارلمان کردستان عراق برگزار شد و پارلمان کردی در ژوئن 2005، تشکیل شد. در این مرحله طالبانی و بارزانی به منظور جلوگیری از وقوع جنگ و درگیری داخلی تصمیم گرفتند به مدت 10 سال به صورت مشترک وارد عرصه‌های انتخاباتی شوند و بر این اساس ائتلاف کردستان واحد، جهت مشارکت در انتخابات پارلمانی عراق و کردستان شکل گرفت. دوره دوم انتخابات پارلمان کردستان عراق شاهد کاهش کرسی‌های دو حزب حاکم بود و اتحاد اسلامی کردستان به رهبری صلاح ‌الدین بهاالدین توانست 9 کرسی از 111 کرسی پارلمان را تصاحب کند. حکومت بر آمده از پارلمان دوم اقلیم حکومتی ائتلافی بود و تمام احزاب و گروه‌های سیاسی مهم از وزرای حکومت سهم داشتند. اما در نهایت وزارت‌ خانه‌های مهم هنوز در اختیار احزاب حاکم بود. در این مرحله با توافق میان دو حزب، مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان و جلال طالبانی به عنوان نماینده کردها رئیس جمهور عراق شد. "نیچروان بارزانی" از حزب دموکرات به عنوان نخست ‌وزیر منطقه کردستان و "عدنان مفتی" از اتحادیه میهنی نیز به ریاست پارلمان انتخاب شد. 

در سال 2006 پس از کشمکش های فراوان به دلیل مبارزه با فساد به وجود آمده در اتحادیه میهنی و فعالیت اقتصادی بیش از حد برخی از اطرافیان طالبانی، راه خود را از این حزب جدا نماید و حزبی جدیدی را به نام "گوران" پایه گذاری نماید."گوران" (تغییر) همانطور که از معنای آن پیداست برای مقابله با همان فسادها نام برده شروع به فعالیت نمود. جلال طالبانی نیز با وجود اینکه این انشعاب می توانست موجب تضعیف اتحادیه تحت مدیریت او شود، با تشکیل گوران به طور علنی مخالفتی نکرد و حتی برای تشکیل آن مساعدت مالی و ارزی نیز در اختیار "نوشیروان مصطفی" قرار داد. بدین ترتیب گوران از سال 2006 موجودیت خویش را اعلام نمود و هم اکنون نیز شبکه KNN به عنوان ارگان رسمی این حزب فعالیت می نماید.ضربه وارد شده پس از انتخابات پارلمان کردستان در سال 2009 میلادی شدت یافت زیرا حزب گوران توانست 24 درصد آرا را به دست آورد. عمده رأی‌ های حزب گوران در دو دوره متوالی از مناطق تحت نفوذ حزب اتحادیه میهنی کردستان بود. از سوی دیگر در کنار حزب گوران، احزاب اسلامی همچون حزب اتحاد اسلامی کردستان عراق و حزب جمعیت اسلامی کردستان نیز در عرصه سیاسی به عنوان رقبای حزب اتحادیه ظاهر شدند اما مام جلال (طالبانی) به عنوان پیر سیاست کردستان عراق، توانست رابطه خود را با احزاب اسلامی کردستان گسترش دهد و حتی اندکی هم به حزب گوران نزدیک شود. 

طالبانی که توانست در سال 2005 میلادی با کسب اکثریت آرا از طرف پارلمان ملی عراق برای یک دوره یکساله به ریاست جمهوری عراق منسوب شود، پس از آن نیز در سال 2006 میلادی مجدداً توانست این سمت را بدست آورده و تا کنون در سال 2014 آن را حفظ کرده است. او در طول مدت ریاستش در عراق موفق شد اقشار گوناگون عراق و جناح‌های مختلف اعم از شیعیان، سنی‌ها و کردها را تا حدی به طور نسبی به اجماع برساند و از سوی دیگر مانعی بر سر تندروی‌های قومیتی در کردستان عراق باشد. او نقطه عطفی در ایجاد تفاهم و توافق میان عراقی‌ها بود.طالبانی توانست در کشور ثبات برقرار کرده و با گسترش روابط بین‌ المللی از طریق سفرهای متعدد و استقبال از سران و رهبران کشورهای مختلف، حمایت بین‌المللی را برای عراق به دست آورد.در دورانی اختلافات بین جناح‌های مختلف عراق تا عزل نخست وزیر و متهم شدن معاون رئیس جمهور به دست داشتن در ترورها پیش رفته بود، از سوی دیگر جنگ لفظی تند نوری مالکی و مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان نیز به جریان‌های قومیت‌ گرایانه در کردستان دامن می ‌زد. در آن زمان این طالبانی بود که از تنش‌ها کاست.جلال طالبانی درباره کردستان مستقل می ‌گوید: «فرض کنیم که ما اعلام استقلال کردیم. عراق، ایران، سوریه و ترکیه نیازی ندارند که با ما جنگ کنند. اگر این کشورها مرزهایشان را ببندند و جلوی عبور و مرور ما را بگیرند، ما چگونه به زندگی ادامه دهیم. 

پس از تشكیل اقلیم كردستان، تعامل طالبانی و جناحش با ایران ابعاد گسترده ‌تر و عمیق ‌تر به خود گرفت. طالبانی همواره به نیروهایش اعلام می‌ داشت که ایران قدرت غیرقابل انکار منطقه است و کردها نیز در هر جای دنیا باشند، دارای رگه‌های نژاد ایرانی هستند.طالبانی همواره در صحبت‌های خود چه به طنز و چه به جد، فارس‌ها (ایرانیان) را پسرعموی کردها می‌دانست و خیانت به ایران خیانت به خانواده می ‌نامید.البته رابطه طالبانی و ایران خالی از تنش نیز نبوده است، بالاخص در سال‌های اخیر که طالبانی برای تجزیه‌ طلبان کردستان ایران از مقامات قوه مجریه و قضاییه ایران تقاضای عفو کرده است. او در سال 2009 در دیدار با آیت ‌الله آملی لاریجانی برای "شیرکو معارفی" و "حبیب الله لطیفی" از تجزیه‌ طلبان کرد تقاضای عفو کرد. طالبانی همچنین در سال 2010 در ترکیه در نشستی با حضور احمدی ‌نژاد، خواهان توقف حکم اعدام "حبیب الله لطیفی" می ‌شود.از دیگر چالش‌های بین ایران و طالبانی به اجتناب او از امضای حکم اعدام صدام حسین باز می ‌گردد، طالبانی دلیل آن را اینگونه ابراز داشت: «من یک وکیل دادگستری ‌ام و امضا داده‌ ام که مخالف حکم اعدام هستم.»با این حال رابطه طالبانی با ایران چنان عمیق بوده است که وجود این اختلاف ‌نظرها مانع گسترش آن نشده باشد. در مجموع طالبانی از جمله چهره‌های تاثیرگذار کرد بوده است که همواره بر اتخاد رویکردی منطقی و عقلانی توسط اکراد تأکید داشته است.او همواره کردها را از دنبال‌ کردن رویاهای شاعرانه کشور کردستان یا جمهوری "آرارات" و رفتارهای وهم ‌آلود تشکیل کردستان بزرگ و ... بر حذر می‌ دارد. 

طالبانی از اضافه وزن رنج می ‌برد و در سال های اخیر چندین بار تحت عمل جراحی قرار گرفته است؛ از جمله در سال 2008 تحت عمل جراحی قلب و اوایل امسال تحت عمل جراحی از ناحیه زانو قرار گرفته است. وی پیش تر نیز در آلمان تحت درمان قرار گرفته است.همچنین روز دوشنبه 17 دسامبر 2012 به علت سکته مغزی به بیمارستانی در بغداد منتقل و تیمی از پزشکان آلمانی برای بررسی وضعیت وی وارد بغداد شدند.همسر رئیس جمهور عراق اعزام طالبانی بە بیمارستان‌های کشورهای اروپایی را  تکذیب کرد و گفت: «وی در بغداد تحت مراقبت قرار دارد و بە هیچ کشور دیگری اعزام نمی شود.»اما پس از آن "گیدو وستروله" وزیر امور خارجه آلمان بدون اشاره به جزئیات بیشتر، گفت رئیس جمهور 79 ساله عراق صبح پنج شنبه 20 دسامبر وارد "برلین" شد.وستروله گفت: «می‌ توانم تایید کنم که طالبانی رئیس جمهور عراق در آلمان تحت درمان قرار می ‌گیرد. از صمیم قلب امیدوارم که وی سریع تر و به طور کامل بهبود یابد.»بیانیه ‌ای که روز پنج شنبه در وب سایت ریاست جمهوری عراق منتشر شد حاکی از آن است که طالبانی بیمارستان "مدینه الطب" در بغداد را ترک کرده و تحت نظر تیم پزشکی ویژه ای، عازم جمهوری فدرال آلمان شده است.به گزارش "کردپرس" به نقل از" تلویزیون روداو"، "نجم الدین کریم" استاندار کرکوک و پزشک ویژه جلال طالبانی که به تازگی از آلمان باز گشته گفته است به همراه خود یک کاست ویدیویی از جلال طالبانی به اقلیم کردستان آورده است و به زودی منتشر می شود. به گفته تلویزیون "روداو" جلال طالبانی در این فایل ویدیویی سخن گفته و وضعیت جسمانی وی خوب به نظر می رسد.به گزارش "خبرگزاری فرانسه" از سلیمانیه عراق، حزب "اتحادیه میهنی کردستان" در بیانیه ای اعلام کرد: «طالبانی رییس جمهوری عراق پس از درمان موفقیت آمیز در کشور آلمان روز شنبه 19 ژوییه 2014 به کشورش بازمی گردد».در همین حال ، منابع "اتحادیه میهنی کردستان" نیز تایید کردند که طالبانی پس از هیجده ماه مداوا در آلمان روز شنبه به سلیمانیه عراق بازگشته است . به گزارش خبرگزاری فرانسه از سلیمانیه، یک خبرنگار این خبرگزاری گفت: «رئیس جمهوری 80 ساله عراق با یک هواپیمای خصوصی وارد این شهر شده ولی تنها همراهان نزدیکش دسترسی به وی داشتند».  

با شروع بیماری جلال طالبانی و انتقال وی به آلمان نگرانی گروههای مخالف کُرد و عرب عراقی و کشورها و بازیگران خارجی منطقه ای و فرامنطقه ای حاضر در عراق بر سر انتخاب جانشین برای او بسیار بالا گرفته است. هرچند گفته می شود که وضعیت جسمانی آقای طالبانی از وضعیت قرمز به وضعیت زرد تغییر یافته و وی هم اینک در آسانه ورود به وضعیت سبز قرار دارد اما با این حال هنوز نمی توان با اطمینان از بازگشت قریب الوقوع وی به صحنه سیاسی عراق صحبت کرد، لذا در عمل وضعیت کنونی عراق نیز تغییری نیافته است.همچنین زمزمه هایی از حضور همسر جلال طالبانی برای پست ریاست جمهوری و همچنین مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق  بر زبانها است.علاوه بر آن با شروع درگیری ها پس از اعلام خبر بیماری جلال طالبانی و توطئه های پی در پی  گروههای بعثی و عده ای از افراد خام و بی تجربه کردستان عراق در این درگیری ها و فشارهای بیش از حد به کابینه عراق و شخص "نوری مالکی" نخست وزیر حاکی از خبری قریب الوقوع  را بر سر جانشینی طالبانی دارد.مسلماً در صورت فقدان حضور طالبانی در کاخ ریاست جمهوری چه به خاطر بیماری و یا فوت، وضعیت عراق پیچیده تر و امید به حل بحران‌های مختلف این کشور کم ‌سوتر از قبل خواهد شد. فقدان احتمالی طالبانی نه تنها فقط باعث سخت‌تر شدن حل مشکلات فعلی می‌شود، بلکه سبب ظهور بحران‌ های نوینی نیز برای جامعه عراق خواهد گردید.نزاع بر سر تعیین رئیس ‌جمهوری بعدی عراق، تشدید اختلافات میان اربیل و بغداد بر سر مسائل گوناگون، بروز اختلاف در حزب اتحادیه میهنی برای برگزیدن رهبر جدید، رادیکال ‌تر شدن جامعه کردستان عراق و تضعیف اتحاد استراتژیک دو حزب دموکرات و اتحادیه میهنی کردستان و ... از جمله پیامدهای احتمالی فقدان او خواهد بود.تکلیف پاره ‌ای از بحران‌های احتمالی همچون تعیین جانشین ریاست جمهوری که در قانون اساسی عراق مشخص است، اما رادیکال ‌شدن جامعه کرد و بدنبال آن پدید آمدن رابطه‌ای بیش از پیش تنش‌زا میان اکراد و بغداد بویژه اگر با اختلافات سیاسی موجود در بین سایر جناح‌های عراقی توام گردد؛ باعث خواهد شد که فرآیند تعیین جانشین طالبانی مدتی بسیار طولانی زمان ببرد. این موضوع باعث بر هم خوردن ائتلاف‌های سیاسی پدید آمده و تشدید درگیری‌های قومی و فرقه‌ای خواهد شد. 

مسعود بارزانیحزب دموکراتیک کردستان به رهبری "مسعود بارزانی" منتظر فرصت مناسب برای تصدی این پست است و بارزانی در رویای رسیدن به ریاست‌ جمهوری عراقی است تا رویای خود برای سو‌استفاده از این پست برای استقلال کردستان را محقق کند و مالکی یا هرکس دیگر را در صورت لزوم به برکناری یا بحرانی‌ تر کردن اوضاع کشور سوق دهد.بارزانی این امر را بر کسی مخفی نمی‌کند و در پی سکته مغزی طالبانی، به جای آنکه با خانواده او همدردی کند و مرهمی بر زخمهای آنها باشد، تحرکات خود را به طور جدی بر روی دستیابی به پست ریاست‌ جمهوری عراق متمرکز کرد.دستیابی بارزانی به این قدرت به منزله، بازگشت دیکتاتوری به عراق و وارد شدن کشور به یک گرداب درگیری‌های سیاسی خواهد بود و بر همه روشن است که وی لایق این پست نیست. که مهمترین دلایل آن به شرح زیر است:بارزانی با دولت مرکزی عراق و شخص مالکی درگیر است و در پی منافع ملت عراق نیست بلکه می‌ خواهد از هر ابزاری برای جدایی کردستان از دولت مرکزی سو ‌استفاده کند.فساد او و تبدیل کردن منطقه کردستان به یک مزرعه برای خانواده‌اش، نشان می‌دهد که وی از صلاحیت لازم برخوردار نیست و اسراف و قماربازی پسرش منصور در دبی و فسادهای اخلاقی ‌اش نیز مسعود را رسوا کرده و قطعا ملت عراق چنین شخصیتی را که از کاریزمای لازم برخوردار نیست، به عنوان رئیس ‌جمهور نمی‌پسندند. هیرو ابراهیم احمد همسر جلال طالبانیمنابع آگاه کردی نزدیک به "هلوابراهیم احمد" رئیس حزب کردی "تقدم" و برادر زن طالبانی اعلام کردند که خانواده طالبانی و خانواده همسر او یعنی "هیرو ابراهیم احمد" ترجیح می ‌دهند که در صورت فوت رئیس ‌جمهور عراق، همسر او جانشینش شود.او تماس‌هایی با "نوشیروان مصطفی" رهبر جنبش "التغییر" و رهبران قدیمی حزب اتحاد ملی کردستان برقرار کرد تا از نامزدی "برهم صالح" نخست ‌وزیر منطقه کردستان برای پست ریاست‌جمهوری جلوگیری کنند. این منابع اعلام کردند که اگر خانم هیرو، برای ریاست‌ جمهوری عراق اقدام کند، به رغم خصومت‌ های تاریخی میان خانواده او و بارزانی، مسعود با این امر مخالفت نخواهد کرد. برهم صالح نخست‌ وزیر52 ساله کنونی منطقه کردستان نیز یکی از بخت‌های جانشینی طالبانی است. به نظر می‌رسد که وی در مقایسه با سایر افراد از شانس بیشتری برای جانشینی طالبانی برخوردار باشد و آرا بیشتری را برای این امر به خود اختصاص دهد. زیرا اولا از حزب اتحاد میهنی کردستان که ریاست آن برعهده طالبانی است، است و معاون دبیرکل این حزب است و از سوی دیگر وی هم شخصیتی مورد تایید آمریکایی‌ها است و روابط خوبی نیز با تهران دارد.اما شخص او تاکنون هیچ تلاشی برای این امر انجام نداده و به همین دلیل تحلیلگران سیاسی این اقدام وی را بیانگر تعهد و اخلاق ‌مداری او می دانند.وی حتی در صفحه شخصی ‌اش در شبکه اجتماعی "فیس‌ بوک" خطاب به طالبانی نوشته است: «همه ما منتظر بازگشت مام جلال از آلمان به وطن هستیم. مام جلال تنها یک رهبر تاریخی یا دبیرکل اتحاد میهنی کردستان یا رئیس ‌جمهور عراق نیست بلکه در اخلاق و انسانیت یک استاد بزرگ است و هیچ‌ کس نمی ‌تواند جای او را در حزب، داخل کردستان یا عراق بگیرد. قباد طالبانی برخی منابع نیز می‌گویند که پسر طالبانی نیز می‌تواند برای جانشینی پدرش اقدام کند اما وی که همسری یهودی دارد و روابط خوبی نیز با لابی صهیونیستی در آمریکا برقرار کرده، از شانس کافی برای تصدی این پست برخوردار نیست. زیرا شیعیان که اکثریت پارلمان را تشکیل می‌ دهند، در مقابل این مسئله ساکت نخواهند ماند. هوشیار زیباریبرخی رسانه‌ها ادعا می ‌کنند که هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق می ‌تواند به پست ریاست ‌جمهوری عراق برسد او از کردهای وابسته به حزب دموکرات کردستان به ریاست مسعود بارزانی است که از یک‌ سو روابط خوبی با نخست وزیر عراق دارد و از سوی دیگر رابطه خویشاوندی با بارزانی دارد. اما مشکل این است که وی هرچند کرد است و روابط  خوبی با تمام جریان‌های سیاسی برقرار کرده اما بر اساس توافق‌های صورت گرفته پس از انتخابات 2010 عراق، پست ریاست‌ جمهوری سهم حزب اتحاد میهنی کردستان است نه حزب دموکراتیک. انوشیروان مصطفیگفته می‌شود "نوشیروان مصطفی" رهبر جنبش التغییر با گرایشات مارکسیستی که زمانی در کنار مام جلال و در حزب اتحاد میهنی بود نیز برای جانشینی طالبانی بی‌میل نیست. هرچند که در سال 2006 به دلیل اختلاف با طالبانی از او جدا شد. عادل عبدالمهدی در صورتی که گروه‌های سیاسی مختلف تصمیم بگیرند که توافق سال 2010 یعنی اختصاص کرسی ریاست‌جمهوری به حزب اتحاد میهنی کردستان را کنار بگذارند و بار دیگر تمام گروه‌های سیاسی به طور یکسان از این شانس استفاده کنند، به نظر می ‌رسد که شیعیان "عادل عبدالمهدی" رئیس فراکسیون هم پیمانی ملی بزرگترین فراکسیون پارلمانی عراق را نامزد کنند که در این صورت بخت او برای تصدی این پست بسیار خواهد بود اما اگر قرار باشد بر اساس توافق پیشین عمل شود، وی نمی ‌تواند نامزد باشد و از بخت لازم نیز برخوردار نخواهد بود.