میرزا نصرالله بَهار شَروانی، فرزند ابوالقاسم، در سال 1247 در شماخی شروان، شهری در جمهوری آذربایجان، زاده شد. وی از کودکی به سرودن شعر و غزل میل وافر داشت و با استعداد شگفت خود غزلهای فارسی را به صورت منظوم به ترکی برمی گرداند."رضاقلی خان هدایت"، او را در سال 1275 در تهران دیده و شعرش را ستوده است. "دیوان بیگی" نیز ضمن اشاره به سیر و سیاحت او در هندوستان، گفته است که برخی او را در قصاید و مسمط مانند متقدّمان می دانند.بهار شروانی در سیر و سیاحتهای خود به خدمت دانشمندان و شاعران نامی دوران خود رسید، در اصفهان با "غلامحسین صدرالشّعرا"، پدر "ایرج میرزا"، در تبریز با ادیب "ناصر دیلمی" و در مشهد با "ملک الشّعراء صبوری"، پدر "محمّدتقی بهار"، دوستی داشت. وی هنگام اقامتش در تهران، "میرزا احمدخان" وکیل الرّعایا، او را با خود به ساوجبلاغ برد و دو فرزند خود، "میرزاعلی خان حیدری" و "میرزا عبدالله خان مصباح" دیوان، را برای تعلیم و تربیت به او سپرد و چون بهار به تبریز بازگشت، مدتی منشیِ کنسولگری فرانسه شد و سرانجام در حدود سال 1300 در گذشت.
به نوشته "عبرت نائینی"، بهار شروانی واژه نامه‌ای فارسی ـ فرانسه تألیف کرده بود که کنسول فرانسه آن را از وی خرید و به نام "لغت نیکلا" و به اسم خود به چاپ رساند. درستی این سخن معلوم نیست، و همچنان این که گفته بهار دیوان خود را در خانه صبوری گذاشت و پسر صبوری "ملک الشعراء بهار"، برخی از اشعار بهار شروانی را به نام خود کرد. "محمود فرخ خراسانی" در یادداشتی که به نسخه خطی "مدینه الادب" ضمیمه کرده است، از ملک الشعراء دفاع کرده و این سخن را تهمتی ناروا دانسته است.
"آقابزرگ طهرانی" از دیوان فارسی شروانی یاد کرده است. مجموعه‌ای از اشعار فارسی او، احتمالاً به خط خودش، در موزه نظامی جمهوری آذربایجان محفوظ بوده که عنوان "مسوّده" داشته، شاید بهار آن را در جوانی خود فراهم کرده باشد. این مجموعه، در 39 ورق، و شامل غزلیات، قصیده‌ای در مدح امام رضا علیه‌السلام، و مثنوی "تُحفه الاَحِبّاء" است که برخی به اشتباه نام آن را "تحفه العراقین" ذکر کرده‌اند. مثنوی دیگری هم به نام "نرگس و گل" سروده که تنها چند بیت از آن باقی مانده است. بهار ظاهراً دو دیوان به زبانهای فارسی و ترکی داشته که مفقود شده است.
بهار شروانی
خلاصه زندگی نامه
میرزا نصرالله، معروف به بَهار شَروانی (شِروانی یا شیروانی)، غزل سرای نیمه دوم قرن سیزدهم و یکی از شعرای خوش قریحه عصر قاجار که به دو زبان فارسی و ترکی اشعار زیبائی به یادگار گذاشته است.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع