آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی رحمت الله علیه در خرداد ماه سال 1317 در خرم آباد متولد شدند. آیت‌الله سید حسن طاهری خرم آبادی که شیفتگی زیادی به پدر داشت اما در سن 9 سالگی با فوت پدر یتیم شد.وی از خاطرات شیرین همراهی با پدر، خاطره سفر به عتبات عالیات را ذکر می کند که در آن، ضمن باریابی به حرم ملکوتی ائمه هدی (علیهم السلام)، به محضر علمای بزرگ آن دیار نیز شرفیاب شدند. وی در دوران تحصیل خود در حوزه های علمیه از محضر اساتید به نام آن زمان کسب فیض کردند و پس از آن خود نیز در همین زمینه به تدریس دروس مختلف حوزوی پرداختند.با شروع فعالیت های مبارزاتی امام خمینی(ره) ایشان هم به گروه های مبارز پیوستند و در این زمینه سخنرانی ها، نامه ها و اعلامیه های زیادی را بر ضد رژیم شاهنشاهی انجام دادند و به همین خاطر ایشان مدتی زندانی و تحت شکنجه قرار گرفتند.وی پس از انقلاب اسلامی هم پا به پای اهداف انقلاب و نظام پیش رفتند و مسئولیت های مهم و مختلفی را بر عهده گرفتند.ایشان پس از سالها مبارزه و جهاد در راه اهداف انقلاب اسلامی در شانزدهم شهریور 1392 در سن 75 سالگی دار فانی را وداع گفتند.
پدر ایشان مرحوم "حاج سید حیدر طاهری خرم آبادی" از شاگردان برجسته مرحوم "آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی" رحمت الله علیه و از دوستان نزدیک "حضرت امام رحمت الله علیه" و "آیت الله گلپایگانی رحمت الله علیه" بود که پس از سالها تحصیل و بهره بردن از محضر عالمان بزرگ حوزه علمیه اصفهان، مشهد و قم با درخواست مردم شریف خرم آباد به زادگاه خود بازگشت و تا آخر عمر به امور مردم همت گماشت. از ویژگیهای بارز مرحوم حاج سید حیدر برخورداری از محبوبیت فراوان بین مردم و علمای شهر، حلم و بردباری و عدم علاقه به زخارف دنیا و مادیات بود. ایشان در سال 1328 فوت کردند.مادر او نیز که زنی پاکدامن و از "طائفه اشعریون" قم بود، در حدود سال 1360 شمسی دار فانی را وداع گفت.
آیت الله طاهری خرم آبادی تحصیلات خود را در یکی از دبستانهای خرم آباد آغاز کرد. وی اصرار داشت که با لباس روحانیت به مدرسه برود؛ اما بسیاری از معلمان شدیداً با این مسأله مخالف بودند که پشتیبانیهای مرحوم حجت الاسلام والمسلمین "حاج سید احمد طاهری"، عموی ایشان، آنها را وادار به سکوت می کرد.وی در همان دوره دبستان، با دیگر شاگردان مدرسه به مناظره در باره مسائلی چون علم و ثروت می پرداخت و گاهی که نماز جماعت برپا می شد، امامت آن را به عهده می گرفت.با پایان یافتن دوره ابتدایی، به "مدرسه علمیه کمالیه" رفت و طی دو سال "جامع المقدمات" و "سیوطی" را فرا گرفت؛ سپس به همراه مادر خود، به قم عزیمت کرد تا تحصیلات حوزوی خود را در آن دیار عالم پرور ادامه دهد.در نخستین روز سکونت در قم، به حرم مطهر حضرت معصومه(س) آمد و در کنار صحن بزرگ، مشغول وضو گرفتن شد که ناگاه چهره‌ای ملکوتی، او را به خود جلب نمود که در حال بازگشت از حرم بود.بی اختیار از یکی از طلاب پرسید: این آقا کیست؟ و او پاسخ داد: «حاج آقا روح الله خمینی!»بدین ترتیب از همان آغاز ورود به قم، شیفته امام خمینی رحمت الله علیه شد و بعدها، به سبب رفاقت نزدیک امام خمینی رحمت‌الله‌علیه با پدرش، مورد تفقد و عنایت ویژه ایشان قرار گرفت.در همان سال اول ورود به قم، "مغنی"، "حاشیه ملاعبدالله" و مقداری از "سیوطی" که باقی مانده بود فرا گرفت.در سال بعد "معالم الاصول" و "شرح شمسیه" و در دو سال بعد از آن، "لمعه"، "قوانین" و "مطول" را آموخت.در سال پنجم "رسائل و مکاسب شیخ انصاری" را آغاز کرد. ظرف سه سال آن کتابها را به همراه جلد اول "کفایه" به پایان برد و جلد دوم کفایه را هم زمان با رفتن به درس خارج امام خمینی رحمت‌الله‌علیه شروع نمود.مقداری از درس خارج قضا را در محضر "مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی" فرا گرفت که به دلیل فوت ایشان، از ادامه آن باز ماند.هم زمان در "درس بیع" امام خمینی رحمت‌الله‌علیه شرکت می جست و پس از تبعید امام نیز به درس مرحوم "آیت الله داماد" و "آیت الله حاج آقا مرتضی حائری یزدی" رفت.
حاشیه ملاعبدالله؛ آقای هاشمی رفسنجانی‌معالم الاصول و مطول؛ آقای شب زنده دارلمعه؛ مرحوم حاج آقا حسین جزایری، باقری کنی و ستوده‌رسائل شیخ انصاری؛ آقایان مکارم شیرازی، شب‌زنده دار، مشکینی و سبحانی‌‌مکاسب محرمه با آقای حاج سید علی محقق داماد به مباحثه پرداخت.کتاب بیع؛ آیت‌الله خزعلی‌کفایه‌الاصول؛ مرحوم شیخ عبدالجواد اصفهانی (جبل عاملی) و مرحوم سلطانی (طباطبایی)تحصیل درس خارج؛ مرحوم آیت‌الله بروجردی و امام خمینی رحمت‌الله‌علیه‌منظومه ملاهادی سبزواری؛ مرحوم آیت‌الله حاج آقا مصطفی خمینی‌اشارات و الهیات شفا؛ آیت الله جوادی آملی‌مقداری از اسفار؛ مرحوم علامه طباطبایی‌بخشی دیگری از اسفار؛ آیت‌الله شهید مطهری‌آیت الله طاهری خرم آبادی، پس از تبعید امام، در درس آقایان گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری و داماد شرکت نمود و از محضر مرحوم حاج آقا حسن فرید اراکی بهره‌های فراوان برد.ایشان در دوره سطح با آقایان سید احمد مرعشی، سید علی محقق، عمید زنجانی به مباحثه می پرداخته است و از هم مباحثه ایهای دوره تحصیل درس خارج، از آقایان مؤمن، حسینی کاشانی، ربانی املشی و حاج حسن تهرانی نام می برد.
آیت‌الله طاهری خرم آبادی، در سالهای متمادی حضور در حوزه علمیه قم، خدمات علمی و فرهنگی زیادی را دراین عرصه از خود به جا گذاشته است.در بخش تدریس، ایشان بسیاری از کتب دوره سطح را به نوآموزان حوزه درس داده است و تا زمان حیاتشان به تدریس درس خارج فقه و اصول مشغول بودند.در کنار تدریس، از سالهای پیش از انقلاب تا زمان حیاتشان، در نشریات گوناگونی، مقاله های جامع علمی و سیاسی خود را به چاپ رسانده است که برخی از آنها به صورت کتاب منتشر شده است.
برخی از کتابهایی که ایشان تاکنون به رشته تحریر درآورده، بدین شرح است:رساله فی صله الرحم و قطعیتهارساله فی مقدار المهرمسأله ولایه الفقیه فی کلام الشیخ الانصاری‌اسلام و مسائل اجتماعیولایت فقیه و حاکمیت ملت جهاد در قرآن‌رساله‌ای در عموم حجیت بینه‌همچنین ایشان کتاب هایی را در ردّ شبهات وهابیه، منابع مالی اسلام در حکومت اسلامی، کتاب الخمس و ذبایح اهل کتاب، کتاب ولایه الفقیه را به رشته تحریر در آورده اند.
ایشان از شاگردان امام خمینی(ره) بودند و پس از اینکه از محضر ایشان در تحصیلات حوزوی بهره جستند تا زمان ارتحال امام خمینی(ره) با ایشان در زمینه های مختلف ارتباط داشتند.آیت الله طاهری درباره ویژگی علمی امام خمینی(ره) می فرماید: «بحث ایشان، شاگرد پرور بود و فکر را به کار می انداخت. تنها نقل عبارت دیگران نبود. درس ایشان تفاوت زیادی داشت با کل درسهایی که ما تا آن موقع در حوزه دیده بودیم. الان هم معتقدم که نوشته‌های فقهی و اصولی ایشان قابل طرح و استفاده و درخور دقت است.البته نمی خواهم بگویم که نظری فوق نظرات ایشان نیست. شاگردان ایشان همان موقع به نظرات ایشان اشکال می گرفتند و خود ایشان هم مشوّق بود؛ اما نظرات ایشان در همه ابعاد به قدری عمیق و دقیق است که همیشه قابل طرح و بحث خواهد بود.از نظر علمی می‌توان گفت که حضرت امام در ابعاد مختلف فقهی، اصولی، فلسفی و عرفانی در عصر خویش فقیه و اندیشمندی استثنایی بود. حضرت امام از یک نبوغ و استعداد بالایی برخوردار بود. بدون هیچ گونه مبالغه ای می‌توانم بگویم بعد از معصومین(علیهم السلام) حضرت امام یک انسان استثنایی بود».
در سال های نخست مبارزات که ارتباط با امام و بیت او جرم سنگینی به حساب می آمد و بردن نام "خمینی" مساوی بود با محروم شدن از خیلی امتیازات و طرد از مجالس و محافل حتی از ناحیه عده ای متحجران و مقدسین حوزه، آیت الله طاهری و امثال ایشان بدون هیچ ترس و چشم داشتی مجالس خانه امام را رونق داده و دست از حمایت او برنمی داشتند.در اسناد ساواک آمده است: «برابر اطلاع روز 19/4/1343 ش، طاهری خرم آبادی در روضه منزل خمینی مطالبی بر علیه دولت بیان داشته که مشروح آن متعاقباً ارسال خواهد شد.»
آیت الله طاهری از جمله کسانی است که با رحلت آیت الله العظمی بروجردی بحث مرجعیت حضرت امام را در مجالس و محافل مختلف مطرح می کرد.همچنین بر حسب اسناد منتشر شده، دهمین فردی است که از ایشان اجازه نامه در امورحسبیه و شرعیه گرفته است.
آیت الله طاهری از جمله روحانیانی بودند که با سخنرانی ها، نامه ها و اعلامیه های خود بر ضد رژیم پهلوی نقش مهمی در پیش برد انقلاب و پیروزی آن ایفا می کردند.در طول سالهای مبارزه، آیت الله طاهری خرم آبادی، بارها و بارها مورد تعقیب "ساواک" قرار گرفت و بارها تبعید یا زندانی شد اما بینش صحیح وی از انقلاب و همچنین اطاعت محض از امام خمینی(ره) و علاقه وافر به ایشان، تبعید و زندان و... را بر ایشان هموار می ساخت.
در سال 1341، شاه و عوامل آن، لوایح ششگانه ای را با ظاهر اصلاحات و ایجاد رفاه برای مردم تدوین کردند و می خواستند آن را به رفراندوم بگذارند. امام خمینی(ره) که به خوبی از حیله‌ها و عوام فریبی‌های شاه اطلاع داشت، مخالفت خود را با لوایح اعلام نمود و به آیت الله طاهری خرم آبادی نیز دستور داد که به خرم آباد برود و مسائل مطرح شده را با علما و مردم آن دیار در میان بگذارد.تلاش آیت الله طاهری خرم آبادی در آن روزگار برای رساندن پیام امام خمینی(ره) و گرد هم آوردن علمای خرم آباد و تصمیم گیری برای مسائل پیش آمده، نقطه عطفی در مبارزات ایشان است. همچنین ایشان پس از مدتی به قم رفت و گزارش مذاکرات علما و جریانهای پیش آمده در شهر را به اطلاع امام خمینی(ره) رساند.
آیت الله طاهری در اوایل سال 1342 به منظور تبلیغ و در آستانه ماه محرم، تصمیم به عزیمت به کاشان گرفت و آن را با امام خمینی(ره) در میان گذاشت. امام خمینی(ره) موافقت فرمودند و پیام هایی برای علمای کاشان با موضوعیت جریانهای پیش آمده و ضرورت مبارزه با رژیم شاه، دادند.وی ضمن رساندن این سخنرانی های مهم و افشاگرانه ای را در ایام ماه محرم انجام داد که شور عجیبی در مردم کاشان ایجاد کرد و ساواک و عوامل رژیم پهلوی را هراسناک ساخت.همچنین سخنرانی وی پس از حادثه پانزدهم خرداد در حرم مطهر حضرت معصومه(س) در حمایت از امام خمینی(ره) و محکوم کردن جنایات رژیم، در کارنامه مبارزاتی او می درخشد.در دوران پس از تبعید نیز ارتباط آقای طاهری با امام خمینی(ره) قطع نشد و ضمن ارتباط نامه ای با امام و مبارزان خارج از کشور در داخل نیز با همه سختی ها و فشارها به مبارزات ادامه داد و در همه حال گوش به فرمان امام خمینی(ره) بود. حضور در نجف اشرفبا اوج گیری انقلاب آقای طاهری خرم آبادی به قصد هماهنگی مبارزات، از طریق سوریه به دیدار امام خمینی(ره) در نجف رفته و پیام ها و پرسش ها و دغدغه های مبارزین داخل کشور را به اطلاع ایشان می رساند.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی نیز در مسؤولیتهای گوناگون به ایفای نقش پرداختند و خدمات ارزشمندی را در عرصه‌های گوناگون به انجام رساندند. برخی از فعالیتهای ایشان پس از پیروزی انقلاب بدین شرح است:عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی به نمایندگی از مردم لرستان؛عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌نمایندگی امام در امور حج و زائران بیت‌الله الحرام‌نمایندگی حضرت امام خمینی(ره) در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 1360نمایندگی امام خمینی(ره) در پاکستان‌عضویت در مجلس خبرگان رهبری و عضویت در هیأت رئیسه آن‌امامت جمعه موقت تهران با حکم مقام معظم رهبری
حضرت آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی صبح روز شانزدهم شهریور ماه 1392 دعوت حق را بعد از یک عمر مجاهدت در بیمارستان شهید بهشتی قم لبیک گفتند و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شدند.طی درگذشت ایشان رهبر معظم انقلاب طی نامه ای تاسف خود را در پی در گذشت این عالم ربانی ابراز کردند. پیام تسلیت حضرت آیت‌الله خامنه ایمتن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:بسم‌الله الرّحمن الرّحیمخبر درگذشت عالم مجاهد آیه الله آقای حاج سیدحسن طاهری خرم‌آبادی رحمه الله علیه را که پس از دوران طولانی و بیماری رنج بار اتفاق افتاده است، با تأسف و تأثر دریافت کردم.این عالم بزرگوار که از آغاز نهضت امام بزرگوار در صفوف مبارزه قرار داشت، در دوران پس از پیروزی نیز همواره دارای نقش اثرگذار بوده و در عرصه‌های گوناگون فکری و سیاسی و جهادی، وفادارانه نقش آفرینی میکرد و تقوا و اخلاص همراه با هوشمندی و متانت از شاخصه‌های برجسته این روحانی مجاهد و مبارز بود.اینجانب تسلیت صمیمانه خود را به فرزندان و بازماندگان مکرّم و همه ارادتمندان و دوستان ایشان تقدیم میدارم و علو درجات ایشان را از خداوند متعال مسألت مینمایم.سیدعلی خامنه ای16 شهریور 1392
آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی
خلاصه زندگی نامه
آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی، نویسنده ای فقیه و یکی از مبارزین رژیم شاهنشاهی و از یاران امام خمینی(ره) که عضویت در مجلس خبرگان رهبری، امام جمعه موقت تهران، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دوره چهارم فقهای شورای نگهبان را در کانامه سوابق خود دارد.
درخت واره
ورود/ثبت نام
اسناد و مراجع